نقش مصر در آتش بس جنگ غزه چیست؟

به گزارش  دفاع پرس، حملات هوایی، زمینی و دریایی رژیم صهیونیستی به نوار غزه تاکنون بیش از 2000 نفر شهید و بیش از 10 هزار زخمی بر جای گذاشته است.

"نوآم چامسکی"، نظریه‌پرداز مشهور آمریکایی در واکنش به این حملات می‌گوید: همواره جنگ‌هایی که اسرائیل در آنها نقش داشته است، "مفتضحانه" بوده اما این جنگ نهایت شرارت تل‌آویو را به نمایش گذاشت.

صهیونیست‌ها با وجود چنین حملات وحشیانه‌ای، نتوانستند به نتیجه مورد نظر خود دست یابند و به همین دلیل برای نجات خود از باتلاق غزه، به مذاکرات "غیر مستقیم" روی آوردند.

در ابتدا رسانه‌های صهیونیستی سعی کردند القا کنند که گروه‌های مقاومت فلسطینی از جمله حماس و جهاد اسلامی برای پذیرش آتش‌بس با یکدیگر اختلاف دارند. این رسانه‌ها، مواضع حماس در سوریه را دستاویز قرار داده و تلاش کردند این جنبش را به دور از محور مقاومت جلوه دهند.

با گذشت زمان، گروه‌های مقاومت فلسطین با تشکیل هیأتی مشترک به ریاست "عزام الأحمد" برای مذاکره با صهیونیست‌ها، خط بطلانی بر تمامی این ادعاها کشیدند.

مصر، همواره میزبان مذاکرات میان فلسطینیان و صهیونیست‌ها و به نوعی میانجی آنها بوده است. مذاکرات سازش، سال‌ها است که به میزبانی قاهرهبرگزار می‌شود، این‌بار نیز پس از توافقی مبنی بر آتش‌بس 72 ساعته، مذاکرات در پایتخت مصر آغاز شد.

نکته قابل توجه، "میزبان" آن یعنی دولت مصر به ریاست عبدالفتاح السیسی است؛ کسی که صهیونیست‌ها به دلیل مواضعش در قبال حماس، به وی به عنوان "برگ برنده" در جنگ غزه و مذاکرات پس از آن نگاه کرده و می‌کنند.

روزنامه صهیونیستی "جروزالم پست" در همین ارتباط نوشت: دست اسرائیل و عبدالفتاح السیسی در جنگ غزه، در یک کاسه است. با وجود این که مصر به خوبی حجم سنگین خسارت‌های وارده به غزه در پی حملات اسرائیل را درک کرده، اما حاضر به بازگشایی گذرگاه رفح حتی برای ورود مواد غذایی و دارویی به این منطقه نشده است.

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک آگاه گزارش می‌دهد: عبدالفتاح السیسی، میلی به پایان زودهنگام حملات اسرائیل به غزه ندارد؛ او به دنبال نابودی جنبشی است که ریاست جمهوری وی را "کودتای نظامی" خواند.

"إیهود یعاری"، تحلیلگر صهیونیستی به مواضع السیسی در قبال حماس اشاره کرده و می‌گوید: ما باید به کمک عبدالفتاح السیسی، حماس را به زانو درآوریم.

علاوه بر این، اظهارنظرهای مختلف مقامات مصری علیه حماس و متهم کردن این جنبش به اخلال در امنیت صحرای سینا، گویای سیاست دولت السیسی در قبال این جنبش است. سامح شکری، وزیر خارجه مصر صراحتا اذعان کرد: روابط مصر و حماس به دلیل گرایش ایدئولوژیک این جنبش کاملا "متشنج" است.

با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که در مذاکرات قاهره، هیأت فلسطینی در دو جبهه مذاکره کرد؛ جبهه مصر و جبهه صهیونیست‌ها.

نگاهی به اولین مواضع مصر در قبال حملات صهیونیست‌ها به غزه نیز قابل توجه هست. سامح شکری، وزیر خارجه این کشور در مواضعی ضعیف، ضمن اکتفا به محکومیت این حملات، از ارائه طرحی از سوی قاهره برای آتش‌بس در فلسطین خبر داد.

تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس از این طرح حمایت کرد اما حماس با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: هیچ طرحی از سوی قاهره به گروه‌های مقاومت ابلاغ نشده است و این طرح تنها خواسته‎‌های اسرائیل را تأمین می‌کند.

در نگاه اول کاملا مشخص بود که طرح مصر، متضمن آتش‌بس بدون قید و شرط است؛ آتش‌بسی که صهیونیست‌ها را بدون هیچ تاوانی از گرداب غزه نجات می‌دهد.

با ادامه مخالفت حماس با این طرح، وزیر خارجه مصر این جنبش را مورد حمله قرار داده و از آن به شدت انتقاد می‌کند. سامح شکری تأکید کرد: اگر حماس، طرح مصر را می‌پذیرفت، اکنون شاهد چنین صحنه‌هایی در غزه نبودیم.

در هر صورت، مذاکرات میان دو طرف در قاهره ادامه پیدا کرد تا اینکه شبکه لبنانی المیادین، شروط مشترک گروه‌های فلسطینی برای برقراری آتش‌بس دائم در غزه را منتشر کرد که مهمترین آنها خروج صهیونیست‌ها از غزه، پایان محاصره غزه، توقف حمله به ساکنان کرانه باختری، پایبندی تل‌آویو به توافقات تبادل اسرا و بازگشایی گذرگاه‌های غزه بود.

گروه‌های مقاومت تحت هیچ شرایطی از شروط خود برای برقراری آتش‌بس دائم عقب‌نشینی نکردند. شاخه‌های نظامی این گروه‌ها با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند: در صورت عدم برآورده شدن شروط هیأت فلسطین در مذاکرات قاهره، آماده تحمیل یک "جنگ فرسایشی و طولانی مدت" به دشمن اسرائیلی هستیم.

در این میان، مقامات مصر ـ که به نظر می‌رسد شروط فلسطینان به مذاقشان خوش نیامده ـ سیاست "سکوت" را در قبال این شروط پیشه کرده و تلاش کردند تا مذاکرات در سایه سکوت رسانه‌ای پیگیری شود.

این موضوع آنجا آشکار می‌شود که دولت قاهره با دخالت آشکار در روند مذاکرات، رسما اعلام کرد:  بازگشایی فرودگاه و بندر غزه و بازگشایی گذرگاه رفح هیچ جایی در مذاکرات آتش‌بس میان حماس و اسرائیل نخواهد داشت.

با ادامه سیاست‌های جانبدارانه دولت مصر از صهیونیست‌ها در جریان مذاکرات، جنبش حماس که خود را در مبارزه با این رژیم تنها می‌دید، سیاست تلطیف فضای روابط با قاهره را در پیش گرفت. "مشیر المصری"، سخنگوی حماس گفت: روابط ما با مصر، راهبردی است. وی همچنین افزود: ما با مصر نه به عنوان یک "واسطه" بلکه به عنوان "برادر ملت فلسطین" تعامل می‌کنیم.

اسماعیل هنیه، عضو ارشد این جنبش نیز طی اظهارنظری که با هدف کاستن از تنش‌های موجود میان حماس و مصر صورت گرفت، گفت: ما برای توقف حملات اسرائیل به غزه، با مقامات مصر همکاری می‌کنیم.

در بحبوحه مذاکرات قاهره، وال‌‌استریت‌‌‌‌ژورنال از توافق مخفیانه رژیم صهیونیستی و مصر برای نابودی حماس خبر داد. این روزنامه آمریکایی نوشت: قاهره و تل‌‌آویو پس از سقوط دولت مرسی درباره تلاش برای نابودی حماس به طور مخفیانه توافق کرده بودند.

تحلیلگران معتقدند از معدود نقش‌آفرینی مثبت مصر در مذاکرات میان فلسطینیان و صهیونیست‌ها در قاهره، مخالفت صریح مقامات این کشور با شرط تل‌آویو مبنی بر "خلع سلاح مقاومت" است. المیادین به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد: مقامات مصر با ابلاغ این شرط تل‌آویو به گروه‌های فلسطینی جهت برقراری آتش‌بس دائم در غزه مخالفت کرد.

یکی از مسئولان حماس در این‌باره گفت: در جریان مذاکرات آتش‌بس با اسرائیل در قاهره، دولت مصر تنها در موضوع "عدم پذیرش خلع سلاح مقاومت" از هیأت فلسطینی حمایت کرد.

خبرگزاری "آسوشیتدپرس" در ارتباط با طرح آتش‌بس مصر گزارش داد: طرح مصر برای آتش‌‌بس میان حماس و اسرائیل، شامل رفع حصر برخی نقاط مرزی غزه می‌‌شود، اما لغو کامل محاصره را به مذاکرات بعدی موکول می‌کند.

طی روزهای اخیر نیز، روزنامه "الشروق" مصر بسته پیشنهادی دولت قاهره را که متضمن 11 پیشنهاد برای برقراری آتش‌بس دائم در غزه است، منتشر کرد. از جمله مهم‌ترین این پیشنهادات، توقف حملات صهیونیست‌ها به غزه و بالعکس، اجازه به فلسطینیان برای ماهیگیری از مسافت شش مایلی و کمک صهیونیست‌ها برای بازسازی غزه است.

دو نکته در این بسته پیشنهادی حائز اهمیت به نظر می‌رسد؛ اول اینکه مصر در این بسته صراحتا هیچ اسمی از اصلی‌ترین مطالبات هیأت فلسطینی یعنی "بازگشایی گذرگاه رفح" به میان نیاورد و دوم اینکه از "تشکیلات خودگردان فلسطین" به عنوان طرف فلسطینی در هرگونه تعامل با طرف صهیونیستی یاد می‌کند؛ و این یعنی از نظر قاهره، حماس و گروه‌های مقاومت فلسطین هیچ جایگاهی در عرصه تحولات سیاسی این کشور ندارند.

"حسن هانی زاده"، کارشناس خاورمیانه در واکنش به رفتار مصر در طول بحران غزه می‌گوید: متاسفانه مصر در این ایام ثابت کرد که رهبران نظامی این کشور به ویژه عبدالفتاح السیسی به مراتب سیاستی بدتر از دوران حسنی مبارک در خصوص مردم فلسطین اتخاذ کرده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: باتوجه به اینکه کودتای ننگین عبدالفتاح السیسی علیه حاکمیت مشروع سابق و برکناری دولت اخوان المسلمین با کمک آمریکا، عربستان و رژیم صهیونیستی صورت گرفت لذا وی خود را وام‌دار اسرائیل می‌داند و اجازه نمی‌دهد حتی مواد غذایی از مرز رفح وارد غزه شود؛ مصر حتی از ورود زخمی‌های زن و کودک فلسطینی به مصر جلوگیری کرد.

با تمام این اوصاف، این دور از مذاکرات آتش‌بس نیز با شکست مواجه شد و دور جدید حملات صهیونیست‌ها به غزه مجددا آغاز شد. باید منتظر بود و دید که آیا گروه‌های فلسطینی در حالی که خود را در عرصه مذاکرات با صهیونیست‌ها تنها می‌بینند، بار دیگر بر سر میز مذاکره خواهند نشست؟ و همچنان بر شروط و مواضع خود تأکید خواهند کرد؟ و آیا رژیم صهیونیستی تسلیم این شروط خواهد شد یا نه؟ و آیا مصر همچنان به نقش آفرینی منفی خود در تحولات غزه ادامه می‌دهد یا خیر؟