هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
ابزار جدید بانک مرکزی برای کنترل نرخ دلار/ پایان نوسانات شارپی در بازار ارز
گروه اقتصادی-رجانیوز: در سال‌های اخیر نوسانات نرخ ارز عمدتاً متأثر از عوامل غیراقتصادی و برون‌زا بوده و چندین بار شاهد جهش‌های شارپی در قیمت دلار بوده‌ایم. اتفاقی که حداقل ظرف حدود یک و نیم سال گذشته با بهره‌گیری بانک مرکزی از ابزارهای جدید تاکنون رخ نداده است.
به گزارش رجانیوز، جدیدترین این ابتکارات که برای پاسخ به بخشی از تقاضای موجود در بازار ارز (سرمایه‌گذاری کوتاه مدت و نوسان‌گیری) و با توجه به سطح مطلوب ذخائر اسکناس در داخل کشور اجرایی شده، انتشار اوراق ارزی با سررسید کوتاه مدت (سه‌ماهه) است.
این اوراق در زمان سررسید و بنا به درخواست دارندگان اوراق، به صورت اسکناس ارز و به معادل ریالی اوراق خریداری شده در اختیار خریداران قرار می‌گیرد.
اوراق ارزی چه ویژگی‌هایی دارد؟
اوراق ارزی یکی از مشتقات ارزی برای مدیریت هر چه بهتر نرخ ارز است و در تمام کشورها نیز به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع به واسطه همین مشتقات است که بانک‌های مرکزی می‌توانند بازار را مدیریت کنند و مداخله مستقیم در بازار چندین دهه است که منسوخ شده است.
در مدل کنونی فروش اوراق ارزی از سوی بانک مرکزی کشورمان، اگر فردی برای سه ماه آینده نیاز ارزی داشته باشد می‌تواند با خرید اوراق، ارز موردنیاز خود را تا سقف ۴۰۰۰ دلار تأمین کند.
این اوراق سه‌ماهه و با سررسید ۲۵ بهمن ۱۴۰۱ است و حداقل میزان خرید اوراق ارزی جدید، معادل ریالی 1 هزار دلار و حداکثر آن ۴ هزار دلار است.
اوراق مذکور قابل بازخرید قبل از سررسید در شعب بانک ملی ایران با نرخ پایانی روز قبل دلار توافقی است؛ اما طبق اعلام بانک مرکزی فاقد امکان معاملات ثانویه و انتقال به غیر است. همچنین بانک مرکزی اعلام کرده امکان تحویل فیزیکی اسکناس دلار در سر رسید با پرداخت حق‌‌الوکاله 7 درصدی وجود دارد.
مزایای ویژه اوراق ارزی
بهزاد لامعی معاون اداره صادرات بانک مرکزی، پیش از این درباره مزایای اوراق ارزی گفته بود: «به‌موجب قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و اصلاحیه آن که در اردیبهشت‌ماه ابلاغ شده است هرگونه خرید و فروش ارز خارج از شبکه رسمی کشور شامل بانک‌ها و صرافی‌ها غیرمجاز در حکم قاچاق است. بنابراین اگر کسی از شبکه رسمی ارز خریداری کند و پس از آن ارز را در بازار غیررسمی به فروش برساند، این امر مصداق قاچاق ارز به‌حساب می‌آید و معامله گران بازار غیررسمی خود را در معرض ریسک قاچاق و برخورد‌های احتمالی قرار می‌دهند.»
برخی از کارشناسان معتقدند که استفاده از ابزارهای مالی در بازار ارز گام خوب و رو‌به‌جلویی است و سیاست‌گذار ارزی می‌تواند با استفاده از این ابزار تقاضای سرمایه‌ای و سفته‌بازی را جذب کند. در نتیجه فشار از روی اسکناس برداشته شده و تعادل در بازار ارز ایجاد می‌شود.
اگر از این ابزار استقبال شود، بانک مرکزی می‌تواند ریال را از بازار جمع کند و نوسانات بازار ارز را کاهش دهد. همچنین می‌تواند سبب تشکیل یک بازار موازی با بازار اسکناس که عملا هیچ شفافیتی در آن وجود ندارد، شود.
ارز فیزیکی محدودیت‌هایی مانند عدم امنیت در نگهداری، امکان خرید از صرافی‌ها و مراکز غیرمطمئن را به دنبال دارد ضمن اینکه سازمان‌های نظارتی از ابزارهای کافی و لازم برای رصد دلالان ارز برخوردار نیستند درحالی‌که خرید اوراق ارز بانک مرکزی شفاف است و بهترین مسیر برای کسانی است که می‌خواهند بدون نگرانی و دلهره با تضمین بانک مرکزی وارد این بازارشوند از طرف دیگر باعث حفظ ارزش ریال نیز می‌شود.
وضعیت مثبت ذخایر ارزی کشور
در کنار اوراق ارزی، بانک مرکزی در ماه‌های اخیر در راستای تعمیق و توسعه بازار توافقی ارز گام برداشته است؛ بر این اساس با برنامه‌ریزی و اقدامات مؤثر بازارساز، روزانه به طور میانگین بین 15 تا 20 میلیون دلار در بازار توافقی معامله انجام می‌شود.
آیا فروش اوراق ارزی موفقیت آمیز خواهد بود؟
خرید اوراق به جای اسکناس برای افراد کم‌ریسک‌تر از خرید اسکناس است؛ البته باید به این مسئله توجه کرد که کسب اعتماد مردم در زمینه موفقیت ابزار اوراق ارزی بسیار حائز اهمیت است. بانک مرکزی اگر در سر رسید این اوراق به طور دقیق و به قیمت مناسب ارز در اختیار خریداران اوراق بگذارد می‌تواند امیدوار باشد در آینده بتواند از این بازار با حجم و گستردگی بیشتری بهره بگیرد.
در این باره برخی منتقدان به تجربه سال نود و یک اشاره می‌کنند. در آن سال بانک‌ها از بازپرداخت سپرده‌های ارزی افراد به صورت اسکناس ارز یا حواله خودداری کردند و سپرده‌های ارزی را پس از مدتی بلوکه کردن، با نرخ ارز دولتی آن هم به صورت ریالی تسویه کردند.
این اتفاق چنان نااطمینانی برای مردم ایجاد کرد که دیگر هیچگاه حاضر نشدند ارزهای خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند.
مسلما بانک مرکزی در دوره دولت سیزدهم در اولین تجربه اوراق ارزی هیچگاه دست به چنین اقدام اشتباهی که اساسا مردم را به نهاد بانک در زمینه اوراق بی اعتماد می‌کند نخواهد زد.
انتهای پیام/
