در واقع در عسل طبیعی هم خواص مرتبط با بدن زنبور و آنزیم‌های مفید بدن زنبور وجود دارد، هم خواص مرتبط با گیاهی که زنبور از آن شهد دریافت کرده است.

اما در این میان افرادی هستند که معتقدند فواید عسل، عمدتا مربوط به عسل طبیعی از نوع خام است و به اعتقاد این افراد عسل حتی اگر طبیعی باشد اما خام نباشد، بیشتر این خواص را با خود ندارد، در این مطلب قرار است پیرامون این مسئله صحبت کنیم.

دقت داشته باشید که موضوع خام بودن یا نبودن عسل ارتباطی به طبیعی بودن عسل ندارد، در واقع در مبحث تشخیص عسل طبیعی، اینکه عسل خام باشد یا نباشد هیچ ارتباطی به طبیعی بودن عسل ندارد.

عسل خام چیست؟ به چه عسلی خام گفته می‌شود؟

پیش از هر چیز باهم ببینیم که به چه عسلی خام گفته می‌شود و چرا خیلی‌ها معقتند که اگر عسل طبیعی خام باشد خواص زیادی دارد. آیا خام بودن عسل از مشخصات عسل طبیعی است؟

پیش از هر چیز باید بدانید که خام بودن عسل به طبیعی یا طبیعی نبودن عسل ارتباطی ندارد، عسلی که از کندو برداشت می‌شود فارغ از اینکه کاملا طبیعی است یا تغذیه‌ای، تا زمانی که حرارت داده نشود، عسل خام محسوب می‌شود و اگر حرارت ببیند به آن عسل گرما دیده یا حرارت دیده‌ گفته می‌شود.

خیلی از زنبورداران برای اینکه عسل شکرک نزند و همچنین رنگ شفافی داشته باشد، آن را حرارت می‌دهند و با این کار موجب از بین رفتن خیلی از خواص عسل می‌شوند.

در حقیقت اگر عمل حرارت دادن و پاک کردن عسل به درستی انجام شود، خواص عسل از بین نمی‌رود، اما متاسفانه اغلب این کار را به شکل اشتباه و در حرارت بالا انجام می‌دهند و به این شکل خیلی از خواص عسل و آنزیم‌های آن را از بین می‌برند.

پس افرادی که معتقند عسل طبیعی از نوع خام خواص زیادی دارد، درست فکر می‌کنند، در واقع عسل طبیعی اگر حرارت ندیده باشد و از نوع خام باشد، خواص خیلی زیادی دارد، در حالی که اگر گرمادیده باشد، خواص خیلی کمتری دارد.

دقت داشته باشید که عسل خام یک نوع خاص از عسل محسوب نمی‌شود، بلکه به عسلی که فرآوری نشده باشد عسل خام می‌گویند. به این معنی که عسل را درست به همان شکلی که از کندو برداشت می‌کنند به مشتری برسانند. رنگ این نوع عسل کمی مات است و همراه با ناخالصی‌هایی نظیر گرده ، موم و حتی گاهی بقایای بدن زنبور عسل است.

آیا نباید عسل را تمیز و سپس بسته بندی کرد؟

البته روال کار معمولا به این صورت است که کندوها را در دستگاهی به نام اکستراکتور قرار می‌دهد و با کمک نیروی گریز از مرکز عسل را از آن جدا می‌کنند، سپس عسل به دست آمده را از یک صافی عبور می‌دهند تا ذرات درشت آن و بقایای احتمالی بدن زنبور از آن جدا شود، و بعد آن را در شیشه می‌ریزند.

این در حالی است که سایر عسل‌های موجود در سوپرمارکت و بازار مراحل بیشتری را قبل از بطری شدن طی می‌کنند، مراحی مانند پاستوریزه کردن، حرارت دادن برای شکرک نزدن و… که همگی این کارها اگرچه عسل‌ با ظاهری قشنگ‌تری ایجاد می‌کند اما خیلی از خواص عسل را از بین می‌برد، بخصوص حرارت دادن عسل که خواص زیادی را از بین می‌برد.

متاسفانه در عسل‌های تجاری و سوپرمارکتی، به دلیل انجام فرآوری و حرارت دادن، میزان آنتی اکسیدان بسیار کمتر است و این موضوع خواص این عسل‌ها را کاهش داده است.

عسل حرارت دیده خواص گرده را با خود ندارد

زنبورها برای تهیه عسل از گل‌های مختلفی عبور کرده و بین انواع گل و گیاه سفر می‌کنند و به طور معمول حدود ۶ کیلومتر از کندوهای خود فاصله می‌گیرند، تا در نهایت شهد و گرده مورد نیاز را از گل‌ها و گیاهان اطراف خود جمع آوری کرده و به کندو ببرند. گرده زنبور عسل به طرز شگفت انگیزی مغذی است و حاوی بیش از ۲۵۰ ماده از جمله ویتامین ها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب ضروری، ریز مغذی ها و آنتی اکسیدان ها است. به گونه‌ای که وزارت بهداشت فدرال آلمان گرده زنبور عسل را به عنوان یک دارو می شناسد.

متاسفانه در عسل‌های فراوری شده، انجام فیلتراسیون شدید و حرارت دادن به عسل می‌تواند گرده را به طور کامل از عسل حذف کند و عملا خیلی از خواص گفته شده در عسل‌های سوپرمارکتی از بین می‌روند.

آیا مصرف عسل خام خطراتی دارد؟

عسل خام می تواند حاوی هاگ های باکتری کلستریدیوم بوتولینوم باشد، این باکتری برای نوزادان یا کودکان زیر یک سال مضر است و ممکن است باعث مسمومیت بوتولیسم شود که منجر به فلج تهدید کننده زندگی می شود.

اما این تنها برای کودکان است و برای بزرگسالان هیچ خطری ندارد، چرا که روده به اندازه ای رشد می کند که مانع از رشد هاگ های بوتولینوم شود. لذا مصرف عسل خام برای کودکان بالای ۱ الی ۲ سال و همچنین بزرگسالان هیچ خطری ندارد.

آیا عسل موم دار خام است؟

عسل خام ارتباط به موم دار بودن یا نبود عسل ندارد، عسل موم دار عسلی است که موم کندوها همراه با عسل عرضه شده است و در خیلی از مواقع خرید عسل باموم بهداشتی نیست و ما خرید این نوع عسل را توصیه نمی‌کنیم.

علت این موضوع به دو چیز برمی‌گردد، اول اینکه خیلی از کندوها داران از موم‌های مصنوعی استفاده می‌کنند که هیچ اشکالی ندارد و ایرادی در تولید عسل طبیعی بوجود نمی آورد، اما اگر زنبوردار این موم را همراه با عسل عرضه کند، استفاده از آن بهداشتی نیست.

از سوی دیگر برخی زنبورداران، موم‌های طبیعی گذشته را مجدد مورد استفاده قرار می‌دهد که این موضوع هم در تولید عسل ایرادی بوجود نمی آورد، اما مصرف این موم‌ها به هیچ وجه بهداشتی نیست. به همین دلیل در مجموع ما توصیه می‌کنیم که عسل بدون موم را خریداری و مصرف کنید.