سفر برنامه‌ریزی‌ شده بنیامین نتانیاهو به جمهوری آذربایجان، که قرار بود از ۱۷ تا ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ انجام شود، به تعویق افتاده. دلایل رسمی شامل تحولت منطقهای در نوار غزه و سوریه، برنامه فشرده سیاسی-امنیتی نتانیاهو، عنوان شده. شرایط داخلی اسرائیل، از جمله تنشهای سیاسی در کنست و فشارهای عمومی ناشی از مسائل امنیتی و اقتصادی، نیزدر این‌ تصمیم نقش داشته است.

 

سفر نتانیاهو به باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، با هدف دیدار با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، برنامه‌ریزی شده بود. محورهای اصلی این سفر شامل تقویت همکاریهای راهبردی، تبادلات نظامی، تأمین انرژی، و بحث درباره تحولات منطقه‌ای، به‌ویژه‌ میانجی‌گری با ترکیه در مورد سوریه‌ و گسترش چارچوب توافق‌های ابراهیم بود.

 

دولت ائتلافی نتانیاهو، متشکل از حزب لیکود و احزاب راستگرا مانند صهیونیسم مذهبی و شاس، با چالش‌های داخلی متعددی روبرو است. اختلافات بین اعضای ائتلاف، به‌ویژه‌ بر سر سیاستهای اقتصادی و مدیریت جنگ غزه، فشار بر نتانیاهو را افزایش داده است. ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی، و بتسلئل اسموتریچ، وزیردارایی، بارها تهدید به خروج از ائتلاف کرده‌اند، که می‌تواند دولت را در معرض فروپاشی‌ قرار دهد. بنی گانتز رهبر حزب اتحاد ملی و یائیر لپید رهبر حزب یش عتید از دولت بنیامین نتانیاهو به دلیل مدیریت ضعیف جنگ غزه و عدم پیشرفت در مذاکرات تبادل اسرا انتقاد کرده‌اند.

 

 

تظاهرات گسترده در تل‌آویو و اورشلیم علیه سیاستهای دولت، به‌ویژه در مورد مدیریت جنگ غزه و عدم آزادسازی گروگان‌ها، ادامه دارد. این اعتراضات فشار روانی و سیاسی بر نتانیاهو را افزایش داده است.

 

تورم بالا و افزایش هزینه‌های زندگی، همراه با هزینه‌های نظامی ناشی از جنگ غزه، اقتصاد اسرائیل را تحت فشار قرار داده‌است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که کسری بودجه در سال ۲۰۲۵ ممکن است به ۸ درصد تولید ناخالص داخلی برسد.

 

با توجه به تنش‌های سیاسی و اجتماعی، نتانیاهو ترجیح داده است در اسرائیل بماند تا از بی‌ثباتی بیشتر در دولت جلوگیری کند. مذاکرات حساس درباره بودجه و فشار اپوزیسیون برای برگزاری انتخابات زودهنگام، حضور فیزیکی نتانیاهو را در تل‌آویو ضروری‌ کرده است.

 

تحولات اخیر در نوار غزه و سوریه، همراه با برنامه فشرده سیاسی و امنیتی نتانیاهو، به عنوان دلیل اصلی تعویق سفر ذکر شده‌اند. همچنین، گزارش‌ها نشان میدهد که ترکیه‌ ابتدا با عبور هواپیمای نتانیاهو از حریم هوایی‌ خود موافقت کرده بود، اما بعدا گزارش‌هایی مبنی بر عدم اجازه ترکیه برای استفاده از حریم هوایی‌اش

منتشر شد. این اقدام ممکن است به دلیل انتقادات جهانی نسبت به اقدامات اسرائیل و عدم پایبندی اسرائیل به توافقات با ترکیه درباره سوریه باشد، هرچند دلیل دقیق آن به طور رسمی اعلام نشده است.

 

تحولات در سوریه و غزه به عنوان دلایل رسمی ذکر شده‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که اسرائیل درگیر عملیات نظامی در غزه است و همچنین نگران حضور احتمالی نیروهای ترکیه در سوریه پس از سقوط بشار اسد است. این عامل یکی از دلایل اساسی تعویق سفر نتانیاهو به جمهوری آذربایجان می‌تواند باشد. چون تحولات سوریه باعث درگیری استراتژیک بین ترکیه و اسرائیل خواهد بود.

 

انکار حریم هوایی ترکیه بخش احتمالی از استراتژی دیپلماتیک این کشور برای فشار بر اسرائیل است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که ترکیه حملات هوایی اسرائیل در سوریه را تحریک‌آمیز و غیرقابل قبول خوانده و خواستار توقف آن شده است. این اقدام همچنین می‌تواند به روابط رو به وخامت بین دو کشور مرتبط باشد.

 

افزایش زمان پرواز از طریق مسیرهای جایگزین، همراه با برنامه فشرده نتانیاهو، ممکن است تصمیم‌گیری برای تعویق را تسهیل کرده باشد. این حادثه ممکن است روابط اسرائیل و ترکیه را بیشتر تحت فشار قرار دهد. تلاش‌هایی برای میانجی‌گری، احتمالا از طریق آذربایجان از طرف ترکیه فضای مطلوبی نداشته و این احتمال وجود دارد که ترکیه بخواهد در آذربایجان نیز با نفوذ پرشدت اسرائیل مقابله کند.

 

تهدیدات مستقیم علیه نتانیاهو: مقامات ارشد ایرانی، از جمله فرماندهان سپاه پاسداران، بارها نتانیاهو را به‌طور خاص تهدید کرده‌اند. به‌عنوان مثال، در اکتبر ۲۰۲۴ یکی از مقامات ارشد نظامی ایران اعلام کرد که "رهبران صهیونیست هدف مشروع مقاومت هستند." 

 

این اظهارات در پی حملات اسرائیل به اهداف مرتبط با ایران در سوریه و لبنان شدت گرفته بود از طرفی ایران احتمال دارد در قبال ترور فرماندهان ارشد خود بعد از 7 اکتبر به دنبال ترور بنیامین نتانیاهو باشد.

 

نزدیکی جغرافیایی آذربایجان به ایران و سابقه تهدیدات مستقیم، ممکن است دستگاه‌های امنیتی اسرائیل را به توصیه برای تعویق سفر به دلیل ریسک‌های امنیتی واداشته باشد.

 

 تعویق سفر نتانیاهو به آذربایجان نتیجه‌ ترکیبی از شرایط داخلی اسرائیل، تنشهای سیاسی، اعتراضات عمومی، و فشارهای اقتصادی، تحولات منطقه‌ای جنگ غزه و وضعیت سوریه، تهدید امنیتی ایران، و تصمیم ترکیه برای ممانعت از استفاده از حریم هوایی خود است. اسرائیل تلاش خواهد کرد احتمالا این سفر را در زمانی مناسب‌تر بازسازی کند، اما مدیریت بحران های داخلی و تنش‌های منطقه‌ای چالش‌های اصلی پیش رو خواهد بود.