هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
جمعه 26 ارديبهشت 1404 20:04 ساعت
شناسه خبر : 384978
افزایش بی‌سابقه اجاره غرفه‌ها نیز فشار مضاعفی بر ناشران وارد کرد. برخی ناشران کوچک یا مستقل از حضور انصراف دادند یا در رقابت با ناشران دولتی و شبه‌دولتی ناکام ماندند، و این امر به کاهش تنوع آثار و گزینه‌های مخاطبان انجامید.
گروه فرهنگ-رجانیوز: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور، امسال به سی‌وهفتمین ایستگاه خود رسید. اما برخلاف انتظار، نه‌تنها جایگاه سابق خود را حفظ نکرد، بلکه با افتی نگران‌کننده در جنبه‌های مختلف مواجه شد؛ از کاهش کیفیت برگزاری تا ضعف در مدیریت و برنامه‌ریزی. می‌توان گفت نمایشگاه امسال بازتاب یک بحران فرهنگی بود که دیگر نمی‌توان آن را انکار کرد.
امسال بسیاری از شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان، با نارضایتی جدی نمایشگاه را ترک کردند. از همان روزهای نخست، نشانه‌های بی‌برنامگی آشکار بود: جانمایی نادرست غرفه‌ها بدون توجه به موضوع فعالیت ناشران، تأخیر در صدور کارت‌های غرفه‌داران، آماده نبودن امکانات اولیه برای بسیاری از غرفه‌ها در افتتاحیه و بی‌نظمی در تردد خودروها، همگی فضایی ناهماهنگ و آشفته به نمایشگاه داده بود.
افزایش بی‌سابقه اجاره غرفه‌ها نیز فشار مضاعفی بر ناشران وارد کرد. برخی ناشران کوچک یا مستقل از حضور انصراف دادند یا در رقابت با ناشران دولتی و شبه‌دولتی ناکام ماندند، و این امر به کاهش تنوع آثار و گزینه‌های مخاطبان انجامید.
افزایش چشمگیر قیمت کتاب در دو سال اخیر – تا ۱۷۰ درصد – قدرت خرید مردم را به‌شدت کاهش داده است. انتظار می‌رفت دولت و وزارت ارشاد اسلامی بن‌های خرید کتاب را متناسب با این شرایط افزایش دهند تا بخشی از این فشار جبران شود؛ اما بن‌های امسال تفاوت معناداری با گذشته نداشتند و عملاً تأثیری در قدرت خرید نداشتند. برای بسیاری، کتاب دیگر یک کالای کاملاً تجملی و دور از دسترس شده بود.
امسال، برخلاف دوره‌های گذشته، تعامل مؤثری میان وزارت ارشاد و رسانه ملی شکل نگرفت. مسئولان ارشاد با رویکردی لجبازانه، زیرساخت و امکانات لازم برای استقرار تیم‌های رسانه‌ای صداوسیما در نمایشگاه را فراهم نکردند، در حالی که سال‌های گذشته شبکه‌های مختلف رسانه ملی با برنامه‌های زنده متنوع، فضای نمایشگاه را در خانه‌های ایرانیان زنده می‌کردند. نتیجه این رویکرد، کاهش چشمگیر تولید و پخش برنامه‌های زنده و حضور رسانه ملی فقط در قالب چند گزارش کوتاه و پراکنده بود؛ عاملی که در افت مشارکت و سردرگمی فرهنگی جامعه مؤثر بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی بی‌تردید بزرگ‌ترین حامی کتاب در جمهوری اسلامی هستند. ایشان در دوران ریاست‌جمهوری خود، بنیان‌گذار نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بودند و در اغلب دوره‌ها، به‌جز زمان‌هایی که در تهران حضور نداشتند یا برای ابراز نارضایتی از سیاست‌های فرهنگی برخی دولت‌ها، در این رویداد شرکت کرده‌اند. از همین رو، حضور یا عدم حضور رهبر انقلاب در نمایشگاه کتاب همواره حامل پیام‌های فرهنگی مهمی بوده است. عدم حضور ایشان در نمایشگاه امسال ـ تا این لحظه که تنها یک روز به پایان آن باقی مانده ـ این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا این غیبت نشانه‌ای از نارضایتی نسبت به نحوه مدیریت فرهنگی کنونی است؟
عدم حضور رئیس‌جمهور در مراسم افتتاحیه نمایشگاه کتاب، آن هم با توجه به جایگاه وی به‌عنوان بالاترین مقام اجرایی کشور، نشان‌دهنده بی‌توجهی دولت به مسائل فرهنگی و اهمیت کتاب و مطالعه است. همچنین، بازدید دیرهنگام رئیس دولت در روز پایانی نمایشگاه، نه‌تنها تأثیری در جلب توجه عمومی یا حمایت از این رویداد ندارد، بلکه بیش‌تر به اقدامی تشریفاتی و رفع تکلیف شباهت دارد.
نمایشگاه کتاب تهران در سال ۱۴۰۴ نه‌تنها از اهداف اصلی خود دور ماند، بلکه این پرسش جدی را پیش‌روی جامعه فرهنگی قرار داد که آیا متولیان فرهنگ در کشور، واقعاً برای ترویج کتاب‌خوانی برنامه‌ای دارند؟ اگر پاسخ مثبت است، چرا خروجی این برنامه‌ها تا این حد ضعیف و ناکارآمد است؟
احیای اعتبار این نمایشگاه، نیازمند بازنگری جدی در رویکردها، افزایش شفافیت در عملکرد مسئولان، بهره‌گیری از ابزارهای نوین ارتباطی و حمایت واقعی از ناشران مستقل و مخاطبان است. در غیر این صورت، باید نگران خاموش شدن تدریجی یکی از آخرین سنگرهای فرهنگ عمومی کشور بود.
انتهای پیام/
