هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
جمعه 26 ارديبهشت 1404 02:07 ساعت
شناسه خبر : 384960
مسعود براتی؛ تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل:
جریان غرب‌گرا در کشور هیچ راه و راهکاری غیر از پذیرش آنچه طرف‌های غربی به ایران دیکته می‌کنند، نمی‌بیند / پیوستن ایران به پالرمو، برای خارج شدن از لیست سیاه کافی نیست
افرادی که با یک سطحی‌نگری مفرط بیان می‌کنند که تصویب این معاهده‌ها مساوی با حل مشکلات اقتصادی است، خیال‌بافی و آرزوهای خودشان را مطرح می‌کنند. البته باید پاسخگو هم باشند. این افراد، حالا دیگر باید در موضع پاسخگویی قرار بگیرند.
گروه بین‌الملل-رجانیوز: در حالی که ایران با چالش‌های متعددی در عرصه بین‌المللی دست و پنجه نرم می‌کند، پذیرش کنوانسیون پالرمو به عنوان یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در دستور کار دولت قرار گرفته است. این معاهده که با هدف مبارزه با جرایم سازمان‌یافته فراملی تدوین شده، سوالاتی جدی را پیرامون پیامدهای پیوستن ایران به آن مطرح کرده است. نگرانی‌های اصلی در مورد تهدیدات احتمالی برای استقلال سیاسی و امنیتی کشور، از جمله افزایش اثرگذاری تحریم‌ها و محدود شدن توانایی ایران در مقابله با آن‌ها، محور اصلی این گفت‌وگوی رجانیوز با «مسعود براتی» ، تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل، را تشکیل می‌دهد. در این مصاحبه، به بررسی دقیق ابعاد مختلف این مسئله پرداخته و تلاش شده است تا روشن‌گری‌های لازم را در این خصوص ارائه بشود.
رجانیوز: پذیرش کنوانسیون پالرمو چه تهدیداتی می‌تواند برای استقلال سیاسی و امنیتی کشور به همراه داشته باشد؟
مسعود براتی: در خصوص تهدیدات پذیرش کنوانسیون پالرمو، همان‌طور که مستحضرید این موضوع از زمان ارسال لایحه عضویت ایران به این معاهده توسط دولت دوم جناب آقای روحانی به مجلس شورای اسلامی، به طور گسترده مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
مهم‌ترین نگرانی، اثراتی است که اجرای معاهده پالرمو بر افزایش اثرگذاری تحریم‌ها می‌تواند داشته باشد. در این معاهده، موضوعاتی از جمله پولشویی جرم‌انگاری شده‌اند که اتفاقاً ابزاری برای مقابله با تحریم‌ها به شمار می‌روند. کشورهایی که با تحریم مواجه هستند، از جمله ایران، روسیه، کره شمالی و کوبا، برای دور زدن تحریم‌ها از این ابزارها استفاده می‌کنند، در حالی که در معاهده پالرمو این ابزارها به عنوان جرم و فعلی که باید با آن مقابله شود، تعریف شده‌اند. تاکید معاهده نیز بر همکاری کشورها برای مقابله با این جرایم است.
لذا نگرانی اصلی این است که ایران با توجه به شرایط تحریم و با علم به نابرابری‌های موجود در صحنه بین‌المللی، با عضویت در معاهده پالرمو، دستش در مواجهه با تحریم‌ها محدود شود. به ویژه، تبادل اطلاعات که در ماده ۲۷ این معاهده بر آن تاکید شده است، بسیار حائز اهمیت است. اطلاعات نقشی کلیدی در موثر بودن تحریم‌ها ایفا می‌کنند و متاسفانه این موضوع چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در ماه‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که اطلاعات تا چه حد در دقیق‌تر و موثرتر عمل کردن تحریم‌ها نقش داشته‌اند.
نگرانی ناشی از اجرای این معاهده این است که اطلاعات مهم، فراتر از آنچه در حال حاضر در فضای تحریم‌ها مشاهده می‌کنیم، ناخواسته در اختیار طرف‌های خارجی قرار گیرند. اطلاعاتی از قبیل نحوه مدیریت تحریم‌ها و مواجهه با آن‌ها در داخل، الگوهای دور زدن تحریم توسط جمهوری اسلامی ایران و مسائلی از این دست که بسیار ارزشمند هستند. این نگرانی کاملاً به‌جا است و مهم‌ترین تهدیدی است که در معاهده پالرمو وجود دارد و دلیل اصلی مخالفت‌ها با تصویب آن نیز همین است.
رجانیوز: با وجود تضاد آشکاری که بین اهداف کنوانسیون پالرمو و منافع راهبردی ایران وجود دارد، چرا این لایحه به تصویب رسید؟
مسعود براتی: در خصوص چرایی تصویب معاهده پالرمو، این سوال را باید از نمایندگان مجلس در دوره جناب آقای لاریجانی و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که در نهایت این معاهده را تصویب کردند، پرسید. اما اگر بخواهم تحلیل خود را از دلایل تصویب این معاهده بیان کنم، باید به چند نکته اشاره کنم.
نخست اینکه، متاسفانه در جمهوری اسلامی ایران شاهد نگاهی عمیق و دقیق به موضوع تحریم‌ها نیستیم و با یک خلاء دانشی در این زمینه مواجه هستیم. این نقص، خود را در جاهای مختلفی از جمله موضوع پرونده FATF که معاهده پالرمو بخشی از آن است، نشان داده است. این نقص باعث شده که نگرانی‌ها و تهدیدهای واقعی، توسط کسانی که باید تصمیم بگیرند و در این قضیه مسئولیت دارند، درک نشود. همین وضعیت سبب می‌شود که نگاه‌ها تغییر کنند و این‌گونه تلقی شود که مخالفت با معاهده پالرمو سیاسی است و لذا خود را از توجه به این نگرانی‌ها بی‌نیاز می‌دانند. به نظر من، مهم‌ترین دلیل تصویب این معاهده در مجمع تشخیص مصلحت نظام، ناشی از همین مسئله است.
اما دلایل دیگری نیز قابل تصور است. به ویژه، جریان غرب‌گرا در کشور هیچ راه و راهکاری غیر از پذیرش آنچه طرف‌های غربی به ایران دیکته می‌کنند، نمی‌بیند و FATF نیز مصداقی از همین نگرش است. می‌دانیم که ریشه شکل‌گیری چنین موضوعی، خواست کشورهای اروپایی با پشتوانه آمریکاست و در این سال‌ها آمریکا به دفعات از اینکه ایران باید این اقدامات را انجام دهد، سخن گفته است. به عنوان مثال، در بهمن ماه گذشته، رئیس جمهور وقت آمریکا در یادداشت امنیت ملی خود این مطلب را به عنوان یک سیاست اعلام و وزیر خزانه‌داری خود را مأمور کرد تا این موضوع را دنبال کند. به نظرم این موضوع نیز موثر بوده و در موضوعات دیگر نیز شاهد چنین روندی بوده‌ایم.
رجانیوز: آیا تصویب کنوانسیون پالرمو به معنای محدود کردن نقش ایران در حمایت از محور مقاومت منطقه‌ای نیست؟
مسعود براتی: با این فرض که کنوانسیون پالرمو بدون توجه و دقت نظر و تدابیر لازم اجرا شود، بر توان ایران در مواجهه با تحریم‌ها تأثیر خواهد گذاشت. این به این معناست که در روندهایی که برای روابط اقتصادی خارجی ما در شرایط تحریم شکل گرفته‌اند، اختلال ایجاد خواهد شد. این موضوع موجب افزایش اثرگذاری تحریم‌ها و به عبارتی کاهش توان اقتصادی کشور می‌شود. لذا ارتباط مستقیم با موضوع نیروهای فعال در محور مقاومت ندارد، اما از دو جنبه دیگر نگرانی در این قضیه وجود خواهد داشت.
نخست، کاهش قدرت اقتصادی ایران به طور طبیعی بازیگری کشور را در صحنه منطقه کاهش می‌دهد و بر معادلات محور مقاومت نیز اثرگذار خواهد بود.
دوم، در ادبیات جرایم سازمان‌یافته فراملی، به ویژه در معاهده پالرمو، ارتباط جدی بین جرایم سازمان‌یافته فراملی و گروه‌های به اصطلاح تروریستی مطرح شده است. از آنجا که تمامی بازیگران محور مقاومت توسط دنیای غرب و جبهه آمریکا به عنوان گروه‌های تروریستی شناخته شده‌اند و در ادبیات و اسناد حقوقی آن‌ها نیز درج شده، این نگرانی وجود دارد که ایران در تعامل با نیروهای فعال در محور مقاومت، به این واسطه تحت فشار قرار بگیرد. البته، نگرانی اصلی در این زمینه به معاهده مقابله با تأمین مالی تروریسم برمی‌گردد که لایحه دوم همین پرونده است و قرار است در جلسه بعدی مجمع تشخیص در مورد آن صحبت و تصمیم‌گیری شود. اگر این معاهده نیز مورد پذیرش قرار گیرد، به روابط ایران و نیروهای محور مقاومت به وضوح ضربه خواهد خورد.
رجانیوز: در شرایطی که تجربه‌های قبلی از تعاملات بین‌المللی، تضمینی برای منافع ایران ارائه نکرده‌اند، آیا می‌توان اطمینان داشت که پیوستن به کنوانسیون پالرمو از فشارهای اقتصادی و سیاسی آینده بکاهد؟
مسعود براتی: باید بر این واقعیت تاکید کنیم که تصور و فهم غلط ما از واقعیت، سبب تغییر واقعیت نمی‌شود. اینکه برخی تصور می‌کنند که با پیوستن به معاهدات، محدودیت‌های بانکی ما با خارج رفع می‌شوند، غیرواقعی است و نباید انتظار داشت که این تصور غیرواقعی منجر به تغییر واقعیت شود. در اینجا باید روی چند نکته تاکید کنیم:
اولاً، مشکلات مربوط به روابط بانکی با نظام بانکی متعارف غربی، به تحریم‌های آمریکا برمی‌گردد، نه محدودیت‌های FATF. به این معنا، اگر ما به فرض بسیار محال از فهرست سیاه FATF نیز خارج شویم، اگر تحریم‌ها تغییر نکنند، شرایط نیز تغییر نخواهند کرد.
نکته بعدی این است که برای خروج از فهرست سیاه، برخی گمان می‌کنند که با تصویب این معاهدات این اتفاق رقم می‌خورد، در صورتی که ما یک برنامه اقدام ۴۱ بندی را پیش رو داریم که باید تمام آن‌ها اجرا شوند تا از این مرحله گذر کنیم. در حال حاضر، با فرض پذیرش دو معاهده و قبول FATF و اعلام رضایت FATF از این اقدام ما، ۱۷ مورد را تایید شده خواهیم داشت و ۲۴ مورد دیگر هنوز پذیرفته نشده‌اند. تاکنون مانعی پیش روی این ۲۴ مورد نبوده و اینکه ایران هنوز نتوانسته تایید FATF را بگیرد، به این معناست که راه دشواری پیش روی ماست تا برنامه اقدام را به طور کامل انجام دهیم.
با فرض اجرای کامل برنامه اقدام، چالش دیگری به اسم گام‌های بعدی وجود دارد و مشخص نیست که تصمیم‌گیری FATF در مورد گام‌های بعدی چه کیفیتی خواهد داشت. در خود بحث معاهدات نیز FATF بیان کرده که من حق شرط‌ها را ارزیابی می‌کنم تا مطمئن شوم که این حق شرط‌ها با استانداردهای FATF مغایر نباشند. لذا این مسئله هم که پذیرش معاهدات از سوی ایران منجر به اعلام رضایت FATF شود، محل چالش است و باید صبر کرد و نظر FATF را دید.
بنابراین، افرادی که با یک سطحی‌نگری مفرط بیان می‌کنند که تصویب این معاهده‌ها مساوی با حل مشکلات اقتصادی است، خیال‌بافی و آرزوهای خودشان را مطرح می‌کنند. البته باید پاسخگو هم باشند. این افراد، چه آن‌هایی که در دولت و در مجموعه تشخیص مصلحت نظام مسئولیت داشتند، چه آن‌هایی که صاحب رسانه بودند، حالا دیگر باید در موضع پاسخگویی قرار بگیرند، زیرا بر اساس حرف‌های نامعتبر و خیال‌بافانه، تصمیمی برای کشور گرفته شده و اگر نتایجی که آن‌ها مطرح کردند حاصل نشود (که نخواهد شد)، باید در مقام پاسخگویی قرار بگیرند.
به نظر من، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، اولی‌ترین افراد برای این پاسخ هستند، به خصوص ریاست محترم مجمع که تقریباً همه می‌دانیم که با تدبیر ایشان بود که پالرمو مورد تصویب قرار گرفت.
انتهای پیام/
