وقتی مواد شمیایی خاصی در ادرار فرد انباشته شوند و تشکیل کریستال دهند، سنگ کلیه ایجاد میشود. این کریستالها بزرگتر شده و تبدیل به سنگ میشوند. سنگ کلیه در مجرای ادراری فرد حرکت میکند. اگر سنگ مذکور در مسیر خود گیر کند، مسیر جریان ادراری فرد مسدود شده و باعث احساس درد میشود.
بیشتر سنگها از ترکیب کلسیم با یکی از دو ماده «اکسالات» یا «فسفروس» به وجود میآیند. البته ممکن است اسید اوریک هم باعث تشکیل سنگ شود. اسید اوریک در اثر سوختوساز پروتئین موجود در بدن تشکیل میشود.
راههای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه
با پیشگیری از ایجاد شرایطی که باعث تشکیل سنگ شود، میتوان از ابتلا به سنگ کلیه پیشگیری کرد. پروفسور حسین کرمی، متخصص جراحی سنگ کلیه و مجاری ادراری، درد سنگ کلیه را، جزو طاقتفرساترین دردها میداند. از او راجع به بهترین روشهای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه پرسیدیم. در ادامه توصیههای او را خواهید خواند:
زیاد آب بنوشید
نوشیدن آب زیاد باعث میشود که مواد موجود در ادرار که میتوانند تبدیل به سنگ شوند، رقیق شوند. سعی کنید در طی روز مایعات کافی بنوشید تا حدود 2 لیتر ادرار دفع کنید. دکتر حسین کرمی، یکی از مهمترین علائم سنگ کلیه در مردان و زنان (https://drkarami.com/3857/ ) را کدر و غلیظ بودن ادرار میداند و توصیه میکند تقریباً هر 2 ساعت یکبار، آب بنوشید. این میزان تقریبا معادل 8 لیوان 240 میلیلیتری است. میتوانید نوشیدنیهای مرکبات نیز مصرف کنید مثل آب پرتقال و لیموناد. اسید سیتریک موجود در مرکبات به جلوگیری از شکلگیری سنگ کمک میکند.
کلسیم مورد نیاز بدن را دریافت کنید
اگر در رژیم غذایی خود به اندازه کافی کلسیم مصرف نکنید، میزان اکسالات موجود در آن افزایش یافته و باعث تشکیل سنگ کلیه میشود. برای پیشگیری از این موضوع حتما میزان کلسیم متناسب با سن خود را به بدن برسانید. در حالت ایده آل بهتر است کلسیم مورد نیاز را با مصرف غذاهای مختلف تامین کنید زیرا برخی پژوهشها مصرف مکملهای کلسیم را به سنگ کلیه مرتبط کردهاند. مردان بالاتر از 50 سال باید 1000 میلیگرم کلسیم در روز مصرف کنند. به همراه مصرف کلسیم مصرف 800 تا 1000 واحد بینالمللی ویتامین D نیز توصیه میشود. با مصرف این دو ماده بدن میتواند کلسیم را جذب کند.
میزان مصرف سدیم را کاهش دهید
رژیم غذایی با میزان سدیم بالا میتواند باعث ایجاد سنگ کلیه شود زیرا منجر به افزایش مقدار کلسیم در ادرار میشود. در نتیجه برای افرادی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند، رژیم غذایی با میزان سدیم کم توصیه میشود. در حال حاضر یکی از رهنمودهای پیشگیری این است که میزان دریافت سدیم روزانه بدن بیشتر از 2300 میلیگرم نباشد. اگر قبلا سدیم تبدیل به سنگ کلیه شده باشد، سعی کنید میزان دریافت روزانه آن را به 1500 میلیگرم کاهش دهید. انجام این کار برای فشار خون و قلبتان نیز مفید است.
میزان دریافت پروتئینهای حیوانی را کاهش دهید
مصرف زیاد پروتئینهای حیوانی مانند گوشت قرمز، ماکیان و غذاهای دریایی میزان تولید اسید اوریک را افزایش میدهند و این موضوع منجر به تشکیل سنگ کلیه میشود. رژیم غذایی پر پروتئین میزان تولید اسید سیتریک را نیز کاهش میدهد. اسید سیتریک مادهای شیمیایی است که از تشکیل سنگ جلوگیری میکند. اگر مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستید، مصرف روزانه گوشت خود را به مقدار کمتری از یک بسته کارت بازی محدود کنید. انجام این کار نیز به داشتن قلبی سالم کمک میکند.
از مصرف غذاهای سنگساز بپرهیزید
چغندر، شکلات، اسفناج، ریواس، چای و بیشتر مغزهای آجیلی سرشار از اکسالات هستند. نوشابه نیز سرشار از فسفات است. اکسالات و فسفات باعث تشکیل سنگ کلیه میشوند. ممکن است اگر سنگ کلیه دارید، پزشک به شما توصیه کند که این غذاها را مصرف نکنید یا به میزان کم آنها را مصرف کنید.
اگر هنوز دچار سنگ کلیه نشدهاید، مصرف این غذاهای خاص و نوشیدنیها احتمالا منجر به تشکیل سنگ نمیشود (مگر اینکه آنها را بیش از حد مصرف کنید). پژوهشها نشان دادهاند افرادی که مقدار زیادی مکملهای ویتامین C مصرف میکنند، بیشتر ممکن است به سنگ کلیه مبتلا شوند. احتمالا به این دلیل که بدن، ویتامین C را به اکسالات تبدیل میکند. اگر شما دچار سنگ کلیه شدید حتما به یک دکتر کلیه حاذق مراجعه کنید و طبق نظر دکتر عمل کنید.
