هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
علت اصلی باخت عدالت و توسعه در انتخابات شکست سیاست‌های اقتصادی دولت اردوغان بود/ امکان بازسازی کوتاه مدت وجهه ترکیه در سیاست خارجی وجود ندارد/ شورش‌های شهر وان ریشه در سیاست‌های قومی و نژادی ترکیه دارد
گروه بین الملل-رجانیوز: با توجه به برگزاری انتخابات شهرداری‌های ترکیه و نتایج غیرقابل انتظار برای حزب حاکم ترکیه یعنی حزب عدالت و توسعه و شکست سنگین این حزب در اکثر نقاط ترکیه و وقوع شورش‌هایی در مناطق کردنشین این کشور، برای اطلاع از آخرین تحولات کشور همسایه با جناب آقای مهدی خورسند، کارشناس مسائل ترکیه به گفتگو پرداختیم.
به گزارش رجانیوز، مشروح این گفتگو بدین شرح است:
نتایج انتخابات شهرداری‌های ترکیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ این انتخابات چه تفاوتی با انتخابات ریاست جمهوری 2023 ترکیه داشت که برعکس آن منتهی به شکست حزب اردوغان شد و علل اصلی این شکست چه بود؟
نتایج انتخابات شهرداری‌های ترکیه مستقیما به سیاست‌های شخص آقای اردوغان باز‌می‌گردد. زمان انتخابات ریاست جمهوری آقای اردوغان وعده‌هایی را برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم ترکیه مطرح کرده بود. اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری، ترکیه هم در سیاست داخلی و هم در سیاست خارجی یک حالت انفعالی به خود گرفت و اینها هیچکدام نتوانست پاسخگوی نیازهای مردم ترکیه باشد.
ما تورم بسیار بالای روزانه و هفتگی را در ترکیه شاهد هستیم که این شرایط زندگی را برای مردم ترکیه سخت کرده است. شاید مردم ترکیه بعد از انتخابات ریاست جمهوری این کشور انتظار بیشتری از دولت اردوغان داشتند که بتواند با توجه به ارتباطی که با غرب دارد شرایط را بهبود ببخشد اما به نظر می‌رسد که آن سراب یا به عبارت دیگر آن حبابی که اردوغان ترسیم کرده بود، برای مردم ترکیه ترکیده است و مردم ترکیه با یک واقع‌بینی رو‌به‌رو هستند.
با توجه به سیلی‌های متعددی که اردوغان بعد از خوش‌رقصی‌هایی که برای غرب کرده بود از آنها دریافت کرد و نتوانست از این خوش‌رقصی‌ها برای مردم خود آورده‌ای را به همراه بیاورد، مردم نیز این سیاست‌های دولت را غیرقابل قبول دانستند و به نظر می‌رسد که دیگر فرصت اصلاح را از اردوغان و تیمش سلب کردند. نتایج شهرداری‌های ترکیه به نظر انعکاس راهبردی بود که اردوغان شعار آن را در انتخابات ریاست جمهوری مطرح کرده بود و نتوانست در طول یک سال و نیم گذشته آن را عملی کند و رضایت اقتصادی مردم ترکیه را جلب کند.
تفاوتی که این انتخابات با انتخابات 2023 داشت و علت اصلی باخت عدالت و توسعه در 2024 در شکست سیاست‌های اقتصادی دولت اردوغان بود. اردوغان قول داده بود که فضا را در عرصه اقتصاد مدیریت کند اما دولت اردوغان نتوانست با انتصاب‌های جدید و عزل برخی مقامات اقتصادی مانند رئیس بانک مرکزی ترکیه سیاست‌های پولی و مالی را مدیریت کند و پاسخ این وضعیت را در صندوق‌های رای گرفت.
قبول شکست توسط اردوغان چه پیامی دارد؟ آیا اردوغان تمام شهرداری‌ها را از دست داده است؟ بسیاری اینگونه تحلیل می‌کنند که این شکست منجر به تغییر اساسی در سیاست‌های اردوغان و حزب حاکم خواهد شد. به نظر شما چنین فرصتی برای اردوغان وجود دارد یا با پدیده انتخابات زودتر از موعد مواجه خواهد شد؟
من برای پاسخ به سوال دوم از آخر شروع می‌کنم. خیر، دولت اردوغان تمام شهرها را نباخته است. شهرهای بزرگ را باخته است. حتی در برخی از شهرهای حوزه شرقی ترکیه نارآرامی‌هایی که در حال حاضر وجود دارد برای اعتراض مردم به تدلیس سیستماتیکی است که دولت اردوغان مشغول به انجام آن است و به دنبال از دست نرفتن کل فضا برای خودش است. و حالا در طی یک هماهنگی‌هایی با دادستانی و قوه قضاییه ترکیه مشغول به رقم زدن این فضا است. بنابراین بعید می‌دانم که ما شاهد تغییرات اساسی در سیاست‌های اردوغان باشیم.
اما چیزی که موجود است سخنرانی اردوغان بعد از انتخابات بود. در عین اینکه شکست را پذیرفت یک جمله جالبی را گفت. وی پذیرفت که سیاست‌های دولتش سیاست‌های اشتباهی بود و سعی می‌کنند که آنها را جبران کند. خب به نظر می‌رسد که پذیرش شکست سیاست‌های پولی و مالی دولت اردوغان می‌تواند یک بارقه امیدی باشد برای اینکه دولت اردوغان دست به یک اصلاحات اساسی در حوزه سیاست‌های پولی و مالی بزند.
حال اینکه سیاست‌های کلی اردوغان تغییر می‌کند، خیر. سیاست‌های اردوغان در کمتر از 20 سال حکومتش بیانگر این است که یک سیر مشخصی را طی کرده است و بعید می‌دانم که اردوغان شرایط تغییرات اساسی را رقم بزند اما در حوزه سیاست‌های داخلی و اقتصادی و مالی شاید شاهد این باشیم که کاهش سطح مالیات‌ها و کنترل تورم را در دستور کار قرار دهد و تلاش کند که تعاملات حوزه تجاری در بخش سیاست خارجی دولتش را متحول کند. به نظر من شرق گرایی را در دستور کار خود قرار دهد. فعالیت‌های بیشتری را در نهادهای منطقه‌ای و بین المللی پیگیری کند و اینها می‌تواند وجهه منزوی و امنیتی شده ترکیه در دو سال گذشته را تغییر دهد. ترکیه در طول دو سال گذشته و به خصوص پس از جنگ اوکراین خیلی وجهه امنیتی به خود گرفته است و سعی کرده تا از یک بازیگر اقتصادی به یک بازیگر امنیتی تبدیل شود و همین موضوع در بحث سرمایه گذاری‌ها در ترکیه موثر بود. بحث درگیر شدنش با گروه‌های کرد به امنیت و ثبات آن در ترکیه آسیب وارد کرده و اینها ترکیه را با پرونده‌های امنیتی متعددی رو‌به‌رو کرده است. درگیری‌هایی که در حوزه آب با سوریه و عراق دارد و زمینه ایجاد ناآرامی را به نظر من می‌تواند در ترکیه فراهم کند و در بلند مدت نیز اگرترکیه تغییر سیاست ندهد ادامه همین مسیر سیاسی و اقتصادی را می‌توانیم برای ترکیه متصور باشیم.
ناآرامی‌های شهرهای کردنشین به خصوص وان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا آزادی و شهردار شدن عبدالله زیدان به آرام شدن فضا کمک می‌کند؟
این ناآرامی‌ها ریشه در سرکوب بسیار شدید و مواضع تند و شدیدی دارد که دولت ترکیه نسبت به کردها دارد. ترکیه نتوانسته این فضا را مدیریت کند. ترکیه اردوغان به خصوص در ده سال گذشته کمر به مقابله جدی با کردها و مقابله با طرح ایجاد یک سرزمین کردی بسته است. به نظر من البته این راهبرد و سیاست تا حد زیادی قابل دفاع است و حتی جمهوری اسلامی ایران هم در برخی از بازه‌های زمانی به ترکیه در این سیاست کمک کرده است. اما به نظر می‌رسد که ترکیه با توجه به بحران‌های قومی و درگیری‌های مدت داری که در سوریه داشته و البته خود ترکیه به نظرم در آن مقصر بوده است. در طول دخالت‌های ترکیه در جنگ سوریه یکی از اقداماتی که انجام دادند، تقویت گروه‌های تکفیری در نواحی شمال سوریه بود که یک علت آن مخالفت با دولت قانونی بشار اسد در سوریه بود و بخش دیگری نیز برای مقابله با گروه‌های کرد بود.
البته ماهیت تکفیری بودن همه این گروه‌ها مشخص است. شما اگر نتوانید نظر اینها را جلب کنید در نهایت اینها به هم می‌پیوندند و در نهایت به آن سرزمین مادر آسیب وارد می‌کنند. کاری که امروز داعش در اروپا انجام می‌دهد یا مواضع برخی از کشورهای حامی تروریسم رو مورد حمله قرار می‌دهد نیز بیانگر این مسئله است. این تکفیری‌ها مزد بگیر و مواجب بگیر هستند و وقتی که مواجب اینها پرداخت نشود زمینه ناامنی را برای خود این کشورها فراهم می‌کنند. در ترکیه نیز زمینه بسیاری از ناامنی‌های اقتصادی را همین تکفیری‌ها به وجود آوردند.
اما در حوزه کردها موضوع فرق می‌کند. ترکیه در حوزه کردها از گروه‌هایی چون احرارالشام حمایت کرد. در شمال سوریه حتی معبرها و منفذهایی را برای تردد این گروه‌ها فراهم کرد و حتی راه تنفسی برای این گروه‌ها ایجاد کرده بود تا بتواند از آنها استفاده ابزاری کند. به نظر می‌رسید که ترکیه قصد دارد از اینها حمایت کند برای ضربه زدن به گروه‌های کرد. اما امروز این سیاست‌ها نتیجه معکوس داده و گروه‌های کرد خیلی آسیبی از این محل ندیده‌اند و من فکر می‌کنم ترکیه اگر بتواند فضای جنوب شرق این کشور بعد از انتخابات را نیز آرام کند، همچنان این مسئله کردها برای سالها دامن ترکیه را خواهد گرفت. این گسل امنیتی، قومی و نژادی که ترکیه در طول حداقل یک دهه گذشته به آن دامن زده در سال‌های آتی بیش از پیش می‌تواند ترکیه را درگیر کند. به خصوص با توجه به برخی از این افرادی که با تفکر حمایت از این گروه‌های کرد نیز رای آورده‌اند.
حتی آقای عبدالله زیدان که در شهر وان ترکیه به عنوان شهردار انتخاب شده است می‌تواند در سیاست‌های دولت در این منطقه اختلال ایجاد کند و سیاست‌ها و راهبردهای دولت را با شکست مواجه کند. شاید در کوتاه مدت آزادی و شهردار شدن عبدالله زیدان منجر به آرام شدن فضا شود اما من معتقدم که در بلند مدت آسیب جدی را برای راهبردهای دولت اردوغان فراهم کند.
به نظر شما عقب نشینی اردوغان در پذیرفتن شکست و قبولی شهرداری مخالفانش بر شهرهای بزرگ و کوچک سیاست و تغییر تاکتیک کوتاه مدت است یا در آینده نیز ادامه خواهد داشت؟
همانطور که قبل از این گفتم، خیر. نتایج این انتخابات برای اردوغان شکست بزرگی بوده و خود اردوغان نیز قبلا توانسته بود از طریق شهردار شدن در استانبول حزب حاکم را به مرور زمان شکست دهد و مسیر رئیس جمهور شدنش از همین راه گذشته است. واقعا اردوغان زمانی هم ندارد و شاید با توجه به مشکلات اقتصادی متعددی که ایجاد شده، گسل‌های امنیتی پیرامون ترکیه، معضلاتی که در حوزه آب دارند و بحث عدم سرمایه گذاری در ترکیه و مشخص نبودن سیاست خارجی ترکیه و سیاست زیگزاگی ترکیه در این حوزه به خصوص در پنج تا شش سال گذشته آسیب بسیاری را به وجهه ترکیه وارد کرده است و ترکیه را بازیگر مورد اعتمادی در حوزه سیاست خارجی نشان نمی‌دهد و خیلی‌ها اعتنا و اتکایی به ترکیه ندارند.
سابقا اوکراین خیلی امید داشت که ترکیه به عنوان میانجی وارد میدان شود اما الان ترکیه آن جایگاه را از دست داده است. ترکیه هم با روسیه بازی کرد و هم منافع خود را از طریق اوکراین فراهم کرد و این منفعت طلبی کوتاه مدتی که ترکیه در حوزه سیاست خارجی برای خودش فراهم کرده است به وجهه اردوغان لطمه وارد کرده است. من معتقدم که اردوغان خیلی توان ترمیم خودش در حوزه سیاست خارجی را نداشته باشد اما در حوزه سیاست داخلی با توجه به جذابیت‌هایی که دارد، شاید در میان مدت بتواند با اصلاح راهبردهای اقتصادی فضای مالی و اقتصادی را تا حدودی کنترل کند اما در حوزه سیاست خارجی من معتقدم که در کوتاه مدت و حداقل در دولت اردوغان ترمیم آن وجهه و جایگاه قبلی امکان پذیر نیست.
انتهای پیام/
