ریخت و پاش وزارت راه همزمان با بحران ارزی/ آخوندی بهمن 94: 85 درصد منبع تامین مالی خرید هواپیماهای جدید از طریق فایناس خارجی است/ مشاور آخوندی مرداد 97: پول هواپیماها را نقدی پرداخت کردیم!

گروه سیاست‌خارجی-رجانیوز: روز گذشته پنج فروند هواپیمای  ۶۰۰-۷۲ ATR در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست تا بار دیگر حامیان برجام را ذوق‌زده کند.

 

به گزارش رجانیوز دلایل زیادی وجود دارد که این ذوق‌زدگی‌ها را رد می‌کند؛ از 2.5 سال نقض بند 22 و 5/1 برجام توسط آمریکا که خرید مورد به مورد تنها 16 هواپیما- از 200 هواپیمای سفارش داده شده- را به دنبال داشته تا رویه غلط تکیه بر بیگانگان؛ اما در این نوشتار بنا نداریم به این موارد بپردازیم و تنها به نوع خرید هواپیماهای جدید خواهیم پرداخت.

 

 

در همین راستا در روزهای ابتدایی انعقاد توافق هسته‌ای و زمانی که مشخص شد دولت تمایل به خرید هواپیماهای جدید از شرکت‌های خارجی دارد، منتقدان هزینه‌های مالی سنگین این اقدام برای کشور را به چالش می‌کشیدند. با افزایش انتقادات رهبر انقلاب نیز خود به این مسئله وارد شدند و در دیدار با مسئولان نظام در خرداد سال 1395  اولویت خرید هواپیما را مورد تشکیک قرار داده و خاطرنشان کردند:  

 

  یکی دیگر مسئله‌ی اولویّتها است؛ در تصمیم‌گیری‌هایی که ما در زمینه‌ی مسائل اقتصادی میکنیم، اولویّتها را باید در نظر بگیریم. گاهی یک کاری خیلی مهم است، خیلی لازم است امّا [دارای‌] اولویّت نیست؛ یعنی از آن کارِ لازم‌تری وجود دارد. ..... اینجا باید نگاه کرد دید اولویّت کدام است. حالا فرض کنیم که پولهای ما در بانک‌های بیگانه آزاد شد -که البتّه آزاد نشده، معلوم هم نیست کِی آزاد خواهد شد، حالا [به آن مطلب‌] خواهم رسید- بنا است صرف چه چیزی بکنیم؟ این خیلی مهم است. اولویّتها را باید رعایت کرد. خب، حالا من یک مثال بزنم، البتّه این مثال را به خود وزیر محترم هم به نظرم گفتم؛ فرض کنید ناوگان هوایی ما نوسازی بشود؛ خب، خیلی کار مهم و لازمی است امّا اولویّت است؟ آیا این اولویّت کشور است؟ فرض کنیم مثلاً سیصد هواپیما بخریم؛ این معلوم نیست اولویّت باشد. این باید بررسی بشود؛ من نظر کارشناسی نمیدهم، من تذکّر میدهم برای اینکه کار کارشناسی بشود؛ من تذکّر میدهم که اولویّتها باید رعایت بشود. این یکی از مسائل بسیار مهم است.

 

اما در پاسخ به این انتقادها ، دولت مردان بر این مسئله تاکید می‌کردند که هزینه خرید هواپیماهای جدید از طریق فایناس‌  خارجی تامین خواهد شد و دولت حتی یک دلار هم برای خرید هواپیماهای جدید پرداخت نخواهد کرد. در همین راستا بود که عباس آخوندی، در آذر 92 در خصوص تشریح قرارداد خرید ۸۰ فروند هواپیمای بوئینگ اعلام کرده بود:

 

خوشبختانه این قرارداد همانند قرارداد ایرباس براساس سیستم تأمین مالی اجاره به شرط تملیک بوده که خود شرکت بوئینگ تأمین مالی ۶ فروند هواپیما را به طور مستقیم برعهده گرفته‌ است.

 

وزیر راه و شهرسازی وی همچنین در برنامه دیگری مدعی شده بود:

 

در چهارسال گذشته ۱۲ میلیارد دلار ارز کشور توسط ایرانیان به ایرلاین‌های خارجی پرداخت شده است بنابراین می‌توان اقساط خرید هواپیماهای خریداری شده را در مدت ۸ سال و از محل فروش بلیت پرداخت کنیم. اگر از این میزان فقط ۴۰ درصد وارد بازار ایران شود حجم گسترده‌ای از اشتغال صورت می‌گیرد.

 

آخوندی همچنین در بهمن ۹۴ و در اظهار نظری دیگر درباره چگونگی پرداخت هزینه هواپیماهای جدید خاطرنشان کرده بود: «منبع تأمین مالی اولیه این هواپیما‌ها به میزان ۱۵ درصد توسط فروشندگان و ۸۵ درصد مابقی را نیز فروشندگان از محل تأمین‌کنندگان مالی اروپایی فاینانس می‌کنند. یکی از موضوعات مهم در تأمین مالی این هواپیما‌ها این است که هیچ تضمینی از سوی دولت و بانک مرکزی نداده‌ایم»

 

رئیس جمهور نیز در کنار وزیر راه و شهرسازی از دیگر مدافعان خرید هواپیماهای جدید از طریق فایناس خارجی به شمار می‌رفت که مدعی شده بود: «در موضوع قرارداد ۱۶ ساله خرید هواپیما یک دلار از پول نفت را هزینه نمی‌کنیم.»

 

اما به سال 97 که می‌رسیم اوضاع کاملاً متفاوت می‌شود و دیگر خبری از فایناس خارجی نیست. چنان‌که فخریه کاشان مشاور وزیر راه و شهرسازی اعلام می‌کند خرید 5 فروند هواپیمای جدید به صورت نقدی و از محل صندوق توسعه ملی صورت پذیرفته است. وی در این باره می‌گوید: روز گذشته و در یک جریان و روند کاملا بانکی، هزینه خرید این هواپیما‌ها پرداخت شد که جا دارد برای نقل و انتقالات بانکی این هزینه‌ها از مسئولان بانک مرکزی، بانک پارسیان، آقای واعظی و مدیران ایران ایر و وزیر راه و شهرسازی تشکر کنم.

 

به این ترتیب و با اضافه شدن 5 فروند ای تی آر جدید،خرید  تمام 16 هواپیمایی که پس از برجام به کشور وارد شده  نه از طریق فایناس داخلی بلکه به صورت پرداخت نقدی صورت پذیرفته که این مسئله خود شکست سیاست‌های دولت و بدعهدی طرف‌های خارجی  را نشان می‌دهد.