آیا تغییر ساختار فضایی ایران در ارتباط با موضوع مذاکرات هسته ای است؟/ مقام آمریکایی پس از پرتاب ماهواره ایرانی: تکنولوژی فعالیت‌های فضایی ایران در سلاح‌های نظامی هم کاربرد دارد!

 کمیل نقی پور - گروه بین الملل ، رجانیوز: تغییرات گسترده در ساختار فضایی کشور در آستانه دور جدید مذاکرات هسته ای این سئوال را مطرح می کند آیا این تغییر و تحولات تحت تاثیر مذاکرات هسته ای و به خواسته کشورهای غربی رخ داده است؟

به گزارش رجانیوز، روز جمعه خبرگزاری مهر در خبری اعلام کرد بنابر حکم رئیس جمهور قرار است ساختار فضایی کشور با تغییرات گسترده مواجه شود و در نتیجه آن 4 نهاد مجزا و متفاوت مسئولیت بخش های مختلف مربوط به عرصه فضایی کشور را برعهده بگیرند.(+)

این در حالی است که ساختار متمرکز فضایی کشور در سالهای گذشته نتایج «مثبت» خود را نشان داده و 5 پرتاب فضایی موفق که ارسال موجودات زنده به فضا نیز جز آن بوده در قالب این ساختار محقق شده است.

آنچه که مشخص است ایجاد تغییرات گسترده در این ساختار نتیجه بخش و پراکندگی مراکز تصمیم گیر درباره صنعت و پژوهش فضایی روند رو به پیشرفت دانشمندان این عرصه را با اختلال مواجه کرده و چه بسا دستیابی به چشم انداز مورد نظر را مخدوش کند و عرصه فضایی ایران در بهترین شرایط خود در سالهای آینده نیز در نقطه ای قرار بگیرد که هم اکنون قرار دارد.

از سوی دیگر بر اساس تجربه گذشته ادغام کردن پژوهشکده ها و سازمان های مربوط به عرصه صنعت فضایی در دل دیگر سازمان ها و وزارتخانه ها سبب می شود بودجه تخصیص یافته برای این عرصه صرف کسری بودجه وزارتخانه ها و نهادهای متولی شود و عملا سر صنعت فضایی بی کلاه بماند.

اما نکته قابل تامل آنکه با رجوع به اظهارات برخی مقامات غربی و همچنین برخی مباحث مطرح شده در مذاکرات هسته ای، کند کردن روند پرشتاب در عرصه هوا و فضا ایران و متوقف کردن آن یکی از اهداف کشورهای غربی در مذاکرات هسته ای با ایران بوده است.

دو سال پیش، زمانی که ایران اعلام کرد یک میمون را با راکت موسوم به کاوشگر۵ به فضا فرستاده، مقامات آمریکایی و سازمان‌های دیده‌بان فعالیت‌های موشکی مدعی شدند تکنولوژی مورد استفاده در فعالیت‌های فضایی ایران می‌تواند برای پرتاب سلاح‌های نظامی به مسافت‌های دورتر هم مورد استفاده قرار گیرد.

ویکتوریا نولند، که در زمان پرتاب آن موشک توسط ایران، معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه آمریکا بود، گفت: «ما راهی برای تأیید این خبر نداریم؛ ولی نگرانی‌های ما از بابت پیشرفت ایران در تکنولوژی ساخت موشک روشن است؛ هر وسیله فضایی که قادر به پرتاب شیئی در مدار زمین باشد، مستقیماً با تکنولوژی ساخت موشک‌های بالیستیک دوربرد مرتبط است.»

اظهارنظری که از سوی دیگر مقامات آمریکایی نیز اعلام شد. در واقع آمر یکایی ها با پیوند زدن عرصه فضایی ایران به موضوع موشک های بالستیک این اقدام را برخلاف قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل می دانند.

در بند قابل اجرای 9 ، قطعنامه 1929 شورای امنیت که علیه ایران به تصویب رسیده نیز آمده است:

«ایران به هیچ گونه فعالیتی که به موشک های بالستیک با قابلیت پرتاب سلاح های هسته ای مربوط باشد، و از جمله پرتاب با فناوری موشک های بالستیک دست نخواهد زد، و کشورها تمامی اقدامات لازم را به عمل خواهند آورد تا از انتقال فناوری یا کمک های فنی به ایران که در ارتباط با چنین فعالیت هایی باشند جلوگیری کنند.»

اما ماجرا زمانی جذاب تر می شود که در توافق ژنو و در جریان مذاکرات گام نهایی طرف مقابل از ایران خواسته برای دستیابی به توافق جامع موضوع موشک های بالستکی را حل و فصل کند.

در توافقنامه ژنو در این باره آمده است:

گام های اضافی در میان اقدام های اولیه و گام نهایی، از جمله، در میان موارد دیگر، پرداختن به قطعنامه های شورای امنیت با نظر به اینکه ملاحظه شورای امنیت سازمان ملل در این موضوع به صورت «رضایت بخش» به نتیجه برسد.

There would be additional steps in between the initial measures and the final step, including, among other things, addressing the UN Security Council resolutions, with a view toward bringing to a satisfactory conclusion the UN Security Council's consideration of this matter

در واقع واژه addressing به معنای پرداختن (به قطعنامه های شورای امنیت) این مسیر را برای تیم مذاکره کننده کشورهای غربی به ویژه آمریکا باز کرد تا با روی میز آوردن قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران ادعاهای مطرح شده در این قطعنامه ها علیه جمهوری اسلامی را بار دیگر مطرح کنند و خواستار پاسخگویی «رضایت بخش» طرف ایرانی باشند.

سوم شهریور ماه سال جاری بود که مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته ای صراحتا اعلام کرد که موضوع موشک های جمهوری اسلامی در دستور کار مذاکرات قرار گرفته است.

سید عباس عراقچی آنزمان در پاسخ به سوالی درباره مذاکره درباره موضوع موشکی ایران بر اساس قطعنامه های شورای امنیت گفته بود: بر اساس توافق ژنو در طول مذاکرات به موضوع موشکی که در بند 9 قطعنامه 1929 شورای امنیت به آن اشاره شده است، پرداخته خواهد شد اما این به هیچ وجه به معنای اجرای قطعنامه نیست.

معاون وزیر امور خارجه گفت: به اعتقاد ما زمانیکه این اطمینان ایجاد شود که برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است، خود به خود به این معنا است که کلاهک های هسته ای هم برای موشک ها وجود ندارد و به این ترتیب فکر می کنیم نظر قطعنامه 1929 تأمین خواهد شد.

در واقع عراقچی با تفکیک موضوع دفاعی ایران و با آنچه که موشک های با کلاهک هسته ای می خواند، درصدد القای این مطلب است که در مذاکرات هسته ای درباره توان دفاعی ایران مذاکره ای صورت نخواهد گرفت بلکه به ابهامات طرف مقابل درباره قابلیت حمل کلاهک های هسته ای توسط موشک های ایران آن هم بر مبنای درخواست قطعنامه شورای امنیت، پاسخ داده می شود.

اما با رجوع به متن توافقنامه ژنو  و قطعنامه 1929 مشخص است که منظور کشورهای غربی از پرداختن به صنعت موشکی محدود کردن ایران در زمینه موشک های بالستیک است.

در قطعنامه 1929 آمده است که ایران نباید به فعالیت هایی که مربوط به سیستم «پرتاب با فناوری موشک های بالستیک» مبادرت نورزد.

دوباره به اظهارات معاون وقت آسیا و اقیانوسیه وزارت خارجه آمریکا پس از پرتاب کاوشگر 5 بازگردیم:

«نگرانی‌های ما از بابت پیشرفت ایران در تکنولوژی ساخت موشک روشن است؛ هر وسیله فضایی که قادر به پرتاب شیئی در مدار زمین باشد، مستقیماً با تکنولوژی ساخت موشک‌های بالیستیک دوربرد مرتبط است.»

حال سئوالی که مطرح می شود آن است با توجه به ساختار جدید در عرصه فضایی ایران که روند رو به رشد در این عرصه را متوقف و یا کند می کند، در راستای مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای 1+5 بوده است؟