موضع معاندانه شیوخ عربی عامل اصلی عدم توافق تاکنون بوده است

موضع معاندانه عربستان موجب شده بود تا پنج دور مذاکره قبلی به نتیجه‌ای نرسد و همه فکر می‌کردند که این موضوع به یک بن بستی خورده که راه حلی برایش متصور نیست؛ اما روز گذشته یک‌دفعه این خبر به صورت ناگهانی اعلام شد.

گروه سیاسی-رجانیوز: پس از امضای قرارداد بین ایران و عربستان، رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی نسبت به این موضوع واکنش‌هایی را نشان داده و همین موضوع تعجب همگان را به همراه داشت. در همین خصوص دکتر مسعود اسداللهی کارشناس مسائل غرب آسیا با حضور در برنامه تلویزیونی جهان‌آرا ابعاد مختلف این توافق را بررسی کرد.

به گزارش رجانیوز؛ دکتر اسداللهی در ابتدای این برنامه با بیان تحلیل خود از این موضوع مهم بین‌المللی اظهار کرد: پس از به قدرت رسیدن ملک سلمان و پسرش محمد بن سلمان حداقل در ۷ الی ۸ سال گذشته، قدرت در عربستان قبضه شده و روابط میان ایران و عربستان چه در خصوص خود ایران و چه در بحث‌های منطقه‌ای در وضعیت بحرانی قرار گرفت.

وی در ادامه افزود: درست است که در سال گذشته و حتی قبل از آن ۵ دوره مذاکره بین ایران و عربستان در بغداد صورت گرفت اما به هیچ نتیجه‌ای منتهی نشد؛ چراکه عربستان از یک موضعی به مذاکره آمده بود و فقط یک درخواست تحت عنوان «شما به هم پیمانانتان بگویید که جنگ را متوقف کنند» داشت و حاضر نبود درباره موضوع دیگری صحبت کند.

ایران نیز در همه مذاکرات می‌گفت که اصلا رابطه‌ی ما با هم پیمانانمان اینگونه نیست که بگوییم الان بجنگید یا الان جنگ را متوقف کنید. ما همچین رابطه‌ای با آن‌ها نداریم. از طرفی شما خودتان این جنگ را شروع کردید پس خودتان نیز آن را تمامش کنید و کسی جلوی شما را نگرفته است.

این کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به دلیل عدم به نتیجه رسیدن این مذاکرات بیان کرد: این موضع معاندانه عربستان موجب می‌شد که پنج دور مذاکره به نتیجه‌ای نرسد و همه فکر می‌کردند که این موضوع به یک بن بستی خورده که راه حلی برایش متصور نیست. بنابراین وقتی که روز گذشته یک‌دفعه این خبر به صورت ناگهانی اعلام شد بسیار تعجب برانگیز بود.

مسعود اسداللهی با اشاره به ابعاد مختلف این توافق تصریح کرد: این موضوع که ایران و عربستان حاضر شدند بار دیگر با یکدیگر مذاکره کنند یک بحث است و به نتیجه رسیدن نیز بحث مهم دیگری بود که آن چیزی که رسما اعلام شده به توافق رسیدن و امضای توافق است. این موضوع از نظر مکان نیز مهم است، چراکه هیچکس تصور نمی‌کرد که اگر روزی توافقی بین ایران و عربستان شود در چین صورت بگیرد. همین موضوع باعث شد تا خبر توافق به خبر اول دنیا تبدیل شود و چه دوست و چه دشمن غافلگیر شدند. همچنین بسیاری از شبکه‌های خارجی برنامه‌هایی را با موضوع این توافق پخش کردند و این نشان می‌دهد که هم موضوع بسیار مهم است و هم زمانش که چرا در این مقطع زمانی اتفاق افتاده مهم است.

این کارشناس مسائل غرب آسیا با تاکید بر شفاف شدن بندها و مفاد این توافق‌نامه بیان کرد: مسئولین باید درباره مفاد این مذاکره صحبت کنند؛ چراکه فعلا از مفاد و بندهای این توافق فقط یک بند اعلام شده و آن این است که دو کشور توافق کردند ظرف ۶۰ روز دوباره سفارتخانه‌های خود را راه اندازی کنند و روابط دیپلماتیک و سیاسی دوباره از سر گرفته شود. غیر از این هیچ چیز دیگری گفته نشده و همین ابهام کنجاوی‌ها را بر می‌انگیزد که پس بقیه موضوعات چیست.

وی همچنین افزود: آقای شمعخانی نیز اعلام کرد که صحبت‌ها خیلی شفاف و صریح بوده است. همچنین وقتی پنج شش روز دو هیات اینگونه مذاکره می‌کنند معلوم است که راجب موضوعات بسیاری بحث کرده و هر دو طرف بحث‌هایی که مد نظرشان بوده را مطرح کرده‌اند و قاعدتا باید در همه موضوعات به یک نتیجه‌ای رسیده باشند که این توافق‌نامه امضا شده است و نمی‌شود که تنها یک بند داشته باشد.

اسداللهی با اشاره به برنامه‌هایی که درخصوص این موضوع تاکنون پخش شده‌اند بیان کرد: برنامه‌هایی که اجرا شد را من خیلی‌هایش را در شبکه‌های عربی دیدم و همه با ظن و گمان این موضوع را تحلیل می‌کردند و البته بیشتر هم در رابطه با این بود که چطور شد که این توافق امضا شد. آقای سید حسن نصرالله نیز دو شب پیش سخنرانی داشت و در انتهای صحبت خود اعلام کرد که واقعا هیچکس الان اطلاعی ندارد.

وی در ادامه افزود: بنابراین ما باید برای اقناع افکار عمومی به این مسئله بپردازیم و تاثیراتش را هم بیان کنیم. تاثیری که در بازار و ارز گذاشته نشان می‌دهد جمهوری اسلامی همیشه یک دیدگاه داشته و همواره همسایگان را به یک مفهوم و ایده‌ی «امنیت دسته جمعی» دعوت کرده است. ایران خطری برای شما نیست و ما خواهان بهترین روابط با کشورهای همسایه هستیم و آن قدرت‌های خارجی هستند که در منطقه آمده و پایگاه راه انداختند و بقایشان در منطقه مشروط به تنش است. یعنی آمریکایی‌هایی که در منطقه هستند از وجود تنش به نفع موضوع فروش هنگفت میلیاردی سلاح بهره می‌برند. کشورهای منطقه به جز عربستان کشورهای بسیار کوچکی هستند و اصولا قادر به دفاع از خود نیستند و الگوی مناسب آمریکا نیز همین است.

این کارشناس همچنین افزود: از طرف دیگر خود آمریکایی‌ها بخاطر بحثشان روی مسائل منطقه و بین‌الملل به دنبال این هستند که یک حضور مستقیمی در منطقه داشته باشند که در بحران‌ها بتوانند وارد شوند و این هم لازمه‌اش همین وجود تنش و روابط تنش‌آلود بین کشورهای منطقه است.

دکتر اسداللهی با اشاره به نقش ایران در منطقه بیان کرد: آن کشوری که همیشه خواهان تنش‌زدایی در منطقه بوده ایران است و در برهه‌های مختلف ما طرح‌های مختلفی را داده‌ایم که به دلیل همین دخالت‌های خارجی رد شده است. آخرین طرح نیز طرح بحث هرمز بود که در زمان دولت قبل مطرح شد.

دکتر مسعود اسداللهی با بیان چرایی میانجی‌گری چینی‌ها تصریح کرد: چینی‌ها شاید تا ۱۵ سال پیش یک راهبردی برای خود داشتند و در مسائل منطقه‌ای بین‌المللی دخالت نمی‌کردند و فقط به دنبال توسعه تجارت با هر کشوری که خواهان آنها بود، بودند. محدودیتی نیز برای خودشان قائل نبودند و تنها بحث خط قرمزشان تایوان بوده که از خاک چین است. چین از نظر قدرت اقتصادی و در کنار آن در قدرت نظامی، فضایی و موشکی به جایی رسید که به تدریج در راهبرد آمریکا به خطر اصلی تبدیل شد.

وی در ادامه افزود: چین تمام قدرت‌ها را دارد و در عین حال دومین قدرت اقتصادی دنیا نیز است و روند صعودش به گونه‌ای‌ست که آمریکایی‌ها می‌گویند چین تا ۲۰ سال آینده اقتصاد یک دنیا می‌شود. آمریکایی‌ها با آن بحث‌های راهبردی معتقدند که باید جلوی چین را بگیرند و این چین بعدابه قدرتی تبدیل می‌شود که دیگر نمی‌توان با آن مقابله کرد. به همین خاطر از ۱۰-۱۵ سال پیش شروع کردند به اعمال سیاست محدود کردن و سد بندی و مهار چین که در ابتدا چینی‌ها سعی کردند مماشات کنند و درگیر نشوند ولی هرچقدر جلوتر می‌رفتند می‌دیدند که آمریکایی‌ها جسورتر رفتار می‌کنند و شفافانه علیه چین صحبت می‌کنند.

این کارشناس غرب آسیا در خصوص دیدگاه‌های موجود در چین بیان کرد: در چین دو دیدگاه وجود داشت که یکی این بود که ما با آمریکا کاری نداریم و همان راهبرد قبلی را پیش می‌گیریم. اما رئیس‌جمهور فعلی چین همچین دیدگاهی ندارد و اعتقاد دارد که آمریکا به سمتی می‌رود که ممکن است در آینده برخوردی پیش آید و باید قدرت بازدارندگی چین را بالا برده و نقش جهانی چین را از بحث اقتصادی ارتقاع دهند. بالاخره چین عضو دائم سازمان ملل است و حق وتو دارد. تا قبل از بحران سوریه، چینی‌ها فقط در بحث‌های تایوان از حق وتو استفاده می‌کردند و در هیچ موضوع دیگری آن را به کار نمی‌بردند اما در بحران سوریه برای اولین بار شاهد بودیم که اینها حق وتو را هم زمان با روس‌ها به کار بردند و اسرار داشتند وتو دوگانه باشد.

دکتر اسداللهی همچنین با اشاره به سفر دو ماه پیش چین به عربستان بیان کرد: سفر چین در دو ماه پیش به عربستان سه روز بود. روز اول مختص بود به مذاکره با سران عربستان، روز دوم مذاکره با سران شورای همکاری خلیج فارس و روز سوم اتحادیه عرب که این سه بعد همه هم پیمانان آمریکا بودند و زمانی بود که اینها بدون اجازه آمریکا آب نمی‌خوردند. این نشان از یک تحول عظیم داشت.

وی همچنین افزود: از دید چینی‌ها آرامش در منطقه مهم است. فرق چینی‌ها با آمریکایی‌ها همین است که آمریکایی‌ها تنش به نفعشان است و چینی‌ها آرامش منطقه برایشان مهم است. چینی‌ها سلاح نمی‌فروشند که درگیری برایشان مهم باشد بلکه می‌خواهند تجارت کنند. به همین دلیل این نقش را به صورت استثنایی ایفا کردند.

این کارشناس غرب آسیا در رابطه با روند ارتباط ایران و عربستان در طول تاریخ بیان کرد: اتفاقاتی در ایران در برهه‌های مختلف افتاده و موجب شده تا تنش در روابط ایجاد شود. دولت آل سعود با سه نوع نظام سیاسی مشکل دارد. یک نظامی که از یک انقلاب برآمده باشد؛ چون معتقد است که مردم حق ندارند حاکم را سرنگون کنند. دوم نظامی که براساس انتخابات اداره شود. سوم نیز نظامی است که یک ورژنی از اسلام ارائه دهد که وهابی نباشد. انقلاب اسلامی هر سه ویژگی را داشت. جمهوری اسلامی برآمده از انقلاب اسلامی بوده و نظامی است که از روز اول با انتخابات اداره شده و در ضمن یک قرائتی از اسلام ارائه می‌دهد که با دیدگاه وهابی متفاوت است. به همین دلیل نیز در کل تاریخ بعد از انقلاب ۵۷ عربستان دائما در حال تنش با ایران بوده است.

اسداللهی با اشاره به چرایی عدم توافق بین ایران و عربستان در مذاکرات قبل اظهار کرد: در پنج دور مذاکره، مذاکرات در سطح امنیتی برگزار می‌شد، یعنی رئیس هیات، عضو شورای عالی امنیت ملی بود و در کنارش یک نماینده از وزارت اطلاعات و یک نماینده از سپاه پاسداران که از نیروی قدس بوده حضور داشت. کاملا ماهیت هیات ایرانی امنیتی بود و هیاتی که از عربستان نیز می‌آمد کاملا امنیتی بود. پنج دور مذاکره شد و هیچ نتیجه‌ای نداشت. نهایتا عربستانی‌ها آمدند و گفتند که یک پله سطح مذاکرات را بالا بیاوریم و در سطح سیاسی دیپلماتیک قرار دهیم. یعنی وزارت خارجه‌های دو کشور با یکدیگر مذاکره کنند. این موضوع در ایران پذیرفته نشد چراکه دستاوردی به وجود نیامده بود.

وی همچنین افزود: این موضوع متوقف شد. چراکه پروژه‌ای که برای ایران تعریف شده بود که اوضاع را در پاییز ۱۴۰۱ به هم بریزند و اصلا برنامه‌ی چیده شده برای ایران انقدر گسترده است که نظام سرنگون خواهد شد و همین موضوع عربستانی‌ها را مجاب کرد که نیازی دیگر به مذاکره نیست. شبکه‌هایی نظیر ایران اینترنشنال یا العربیه که دروغ‌پراکنی وحشتناکی انجام می‌دهند مدیریتش با عربستان است و در آن برهه شدند اتاق جنگ و اتاق عملیات روانی، نظامی و امنیتی و تمام اصول را نیز زیر پا گذاشتند.

دکتر اسداللهی با تاکید بر تغییر رفتار سیاست خارجه عربستان تصریح کرد: در چند هفته‌ی اخیر شاهد تغییر سیاست‌ خارجه‌ی عربستان هستیم. یک تغییرش توافقنامه ایران و عربستان است که همه دیدیم. قبل از آن یک دفعه عربستان اعلام کرد ۵ میلیارد دلار ودیعه در بانک‌های ترکیه بعد از این زلزله می‌گذارد. نشانه دوم نیز این است که در حال تسریع روابط با سوریه هستند. عربستان در نیمه دوم جنگ سوریه همه کاره شد اما در همان موقع یک تقسیم نقشی با اماراتی‌ها کرده بودند؛ اماراتی‌ها نقش پلیس خوب را ایفا می‌کردند و عربستان نقش پلیس بد. یعنی امارات یک آب باریکه رابطه با نظام سوریه را حفظ کرده بود اما عربستان سفت ایستاده بود. الان ۲-۳ سالی است که عملیات تمام شده و این امارات است که صحبت از تجدید روابط می‌کند اما عربستان خیر.

وی همچنین ادامه داد: ما با یک وضعیت جدیدی روبه‌رو هستیم. به نظر می‌رسد که بن سلمان در سیاست خارجه عربستان تجدید نظری می‌کند. امیدواریم که این تجدید نظر واقعی باشد. این توافق خوب است و اثراتش را در بازار نیز دیدیم اما مثل برجام ذوق زده نشویم. این رابطه را حفظ کنیم و حتما اتفاق بیفتد ولی اینطوری که فکر کنیم همه چیز درست و عالی شد غلط است. یکدفعه می‌بینیم که یک بازی جدیدی می‌کنند و بازی را بر می‌گردانند.

دکتر مسعود اسداللهی با اشاره به ملاک‌های ارزیابی عربستان در این توافق بیان کرد: امیدوارم که این متن رسما اعلام شود که مفاد و بندهای این توافقنامه چیست. برای اینکه جلوی شایعات دروغ گرفته شود و ابتکار عمل رسانه‌ای در اختیار خودمان باشد بهتر است که همه چیز را بگوییم و متن قرارداد را در اختیار مردم قرار دهیم. الان که مفاد در اختیار نیست این ملاک‌ها وجود دارد که می‌توان با آنها رفتار عربستان را ارزیابی کرد. اولا باید ببینیم که عربستان آن دخالت رسانه‌ای سیاسی در امور ما را ادامه خواهد داد یا نه. یعنی واقعا قرار است که این رسانه‌های فارسی زبانی که اینها پول دادند و راه انداختند به حیاتشان ادامه دهند یا نه. اگر تغییری نکرد بدین معناست که عربستان در ادعایش صادق نیست.

وی همچنین ادامه داد: موضوع دوم این است که چند وقت پیش عربستان به اسرائیل اجازه داد که هواپیمای اسرائیلی از آسمان عربستان عبور کند. حالا این برای غیر نظامی و مسافربری است، اما بارها شاهد بودیم که اسرائیل در طول تاریخ از این امتیازها سو استفاده کرده و در قالب هواپیماهای غیر نظامی، هواپیماهای نظامی‌اش را عبور داده و به کشورهای دیگر حمله کرده است. اینجا باید عربستان تصمیم بگیرد.

وی همچنین در پایان افزود: نکته بعدی این است که یک کار بدی عربستانی‌ها پس از مذاکرات انجام می‌دادند و آن اعدام چندین جوان شیعی در عربستان بود. این یک وضعیت سختی برای جمهوری اسلامی ایجاد می‌کرد که روز بعد از مذاکره می‌دیدیم چندین جوان شیعه برای موارد واقعا عجیب و غریب اعدام می‌شدند. جلوگیری از این موضوع و عدم تکرار آن و همچنین بحث تبلیغات علمای وهابی و حوزه‌های علمی وهابی نیز ملاک دیگر ارزیابی عربستان است.

انتهای پیام/