دندانپزشکی؛ خدمتی لوکس و دور از دسترس

ظرفیت دندانپزشکی ما در سال ۵۸ تا ۷۸، 18 دانشگاه بود که اکنون به حدود بیش از ۴۰ دانشگاه در بحث آموزش رسیده‌ اما آنطور که پیش‌بینی می‌شود، در سال ١۴٠٨ به ۶ دندانپزشک به نسبت ١٠ هزار نفر می‌رسد.

 

به گزارش رجانیوز؛ خدمات بهداشت دهان و دندان به نوعی به یک خدمت لوکس تبدیل شده است. هزینه گزاف این خدمات باعث شده، استفاده از آن به ویژه در شهرهای کمتر برخوردار به کمترین میزان خود برسد اما در کنار این موضوع چالش بزرگ‌تری مبنی بر«کمبود دندانپزشک در ایران» وجود دارد و سال‌هاست پیرامون آن بحث و گفت‌وگو می‌شود.
 

آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد، سرانه دندانپزشک در تهران و برخی از کلان‌شهرهای بزرگ وضعیت مطلوبی دارد و حتی با برخی از کشورهای مطرح دنیا قابل قیاس است اما این وضعیت فراگیر نیست و تنها بخش کوچکی از مردم ایران به دندانپزشک دسترسی دارند.
 

البته مفهوم از دسترسی به خدمات دندانپزشکی فقط به معنای فاصله جغرافیایی نیست. فردی ممکن است، در کلان‌شهر تهران زندگی کند و در نزدیکی محل سکونتش، تعداد زیادی مرکز خدمات دندانپزشکی وجود داشته باشد اما به دلیل هزینه بالای خدمات دندانپزشکی، توانایی مالی استفاده از این خدمات را نداشته باشد.
 

البته باید این نکته را مدنظر قرار داد که تعدد دندانپزشک ارتباط مستقیمی با سلامت دهان و دندان ندارد بلکه این امر نیازمند سیاست‌گذاری کلان در حوزه بهداشت است. تعدد دندانپزشک فقط می‌تواند دسترسی به خدمات پزشکی را تسهیل کند اما کمکی به کاهش هزینه بالای این خدمات نخواهد کرد، زیرا سرانه توزیع داندانپزشک نیز نیازمند اصلاح است.
 

دسترسی محدود مردم مناطق محروم به خدمات دندانپزشکی
 

مطابق آماری که در سال 99 از سوی مسئولان دندانپزشکی وزارت بهداشت منتشر شد، حاکی از آن است که از هر سه دندانپزشک، دو نفر در مراکز استان‌های فعالیت می‌کنند. این آمار بر موضوع ضعف دسترسی مردم مناطق محروم و کمتر برخوردار به خدمات بهداشت دهان و درمان صحه می‌گذارد.

بر اساس پژوهش مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی تهران، هر فرد بزرگسال باید ۲۸ دندان سالم داشته باشد اما هم اکنون هر ایرانی ۴۰ ساله به طور متوسط، تنها حدود ۲۱ یا ۲۲ دندان سالم دارد. این آمار در کنار اینکه سرانه دندانپزشک در ایران ۳۳ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است، می‌تواند به حساسیت این موضوع دامن بزند. مطابق همین آمار  میانگین سرانه کشورهای پیشرو در حوزه سلامت ۸۰ دندانپزشک به ازای ۱۰۰ هزار نفر برآورد می‌شود. 

کمبود پزشک فقط مختص به دندانپزشکی نیست. محمدحسن آصفری نماینده مردم اراک در مجلس، چندی پیش از ضعف دسترسی مردم اراک به پزشک، به ویژه پزشک متخصص، انتقاد کرد و گفت: «ساعات بسیاری از شبانه روز، درمانگاه‌ها به دلیل نبود پزشک تعطیل است. بیماران اورژانسی برای ویزیت اولیه باید با معطلی به شهرهای دیگر اعزام شوند. پزشک عمومی هم یک روز در درمانگاه مستقر است، روز دیگر باید برای سرکشی به مناطق بدون پزشک سفر کند.»
 

پوشش بیمه‌ای خدمات دندانپزشکی، نزدیک به صفر
 

اخیرا نیز جلیل کوهپایه‌زاده دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی، در یک برنامه تلویزیونی وضعیت نامناسب خدمات بهداشت و درمان صحه گذاشت و عنوان کرد: «شرایط مردم در جایی که خدمات سلامت تخصصی و فوق تخصصی عمومی دندانپزشکی مانند شهرهای بزرگ داریم، مناسب نیست. درست است که می‌گویند تعرفه‌ها بالا است، بیمه‌های ما هیچ کمکی بر روی پرداخت از جیب مردم در بخش دندانپزشکی نداشتند.»

طبق آماری که کوهپایه‌زاده مطرح کرد، ظرفیت دندانپزشکی ما در سال ۵۸ تا ۷۸، 18 دانشگاه بود که اکنون به حدود بیش از ۴۰ دانشگاه در بحث آموزش رسیده‌ایم اما آنطور که پیش‌بینی می‌شود، در سال ١۴٠٨ به ۶ دندانپزشک به نسبت ١٠ هزار نفر جمعیت برسیم.
 

تاثیر افزایش تعداد دندانپزشک بدون تعدیل هزینه درمان
 

تنها افزایش عرضه یا همان افزایش ظرفیت و تربیت دندانپزشک قیمت خدمات پایین نمی‌آید. مجلس شورای اسلامی و دولت باید به فکر پوشش بیمه دندانپزشکی باشند تا پرداختی از جیب مردم کاهش پیدا کند.

متأسفانه برخی شهروندان به دلیل هزینه بالای خدمات دندانپزشکی، شب را با دندان درد صبح می‌کنند و در نهایت با مراجعه به مراکز خدمات درمانی برای راحت شدن از درد غیرقابل تحمل، ارزان‌ترین گزینه یعنی «کشیدن دندان» را به جای ترمیم و عصب‌کشی انتخاب می‌کنند، چرا که هزینه ترمیم یک دندان مساوی با یک دوم حقوق ماهانه فرد می‌شود. آن‌طور که گفته می‌شود، ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه‌های دندانپزشکی به هزینه دستمزد دندانپزشکان باز می‌گردد.

 کارشناس امر بر این باورند، دولت هزینه بهداشت و مسائل درمانی دهان و دندان را فراموش کرده و نگاه به خدمات بهداشت دهان و دندان به عنوان خدمات لوکس و زیبایی در نظر گرفته می‌شود.

مسئله کمبود پزشک و دندانپزشک از سال گذشته و پس از درخواست نمایندگان مجلس در دستور کار کمیسیون اصل ۹۰ قرار گرفت و پیشنهادهایی در راستای افزایش دسترسی مردم به خدمات پزشکی مطرح شد. با تمامی این احوال، باید نگاه ویژه‌ای به سرانه توزیع دندانپزشک در کشور  داشت. بدون سیاست‌گذاری صحیح، نمی‌توان مشکلی را حل کرد، موضوعی که نیازمند عزم جدی مجلس و دولت است.