هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
بازخوانی جنگ نفتکش ها؛ ایران در ایام جنگ ثابت کرد که می‌تواند تنگه هرمز را ببندد/ مرحوم هاشمی: سیاست متقابل ایران این بود که اگر ما نتوانیم نفت صادر کنیم، دیگران هم نباید بتوانند
گروه تاریخ-رجانیوز: در روز های اخیر و با اعلام آمریکا مبنی اینکه «دیگر معافیت‌های تحریمی مشتریان نفتی ایران را تمدید نخواهد کرد»، بستن تنگه هرمز نیز بعنوان اقدام متقابل ایران در مقابل تحریم‌های نفتی جدید آمریکا مطرح شده است.
به گزارش رجانیوز، اینکه بستن تنگه هرمز در مقابل این اقدام آمریکا راهکاری عقلانی و منطقی است یا خیر، جای بحث فراوانی دارد و موضوع این گزارش نیست. اما بررسی این نکته که آیا ایران می‌تواند تنگه راهبردی هرمز را مسدود کند یا خیر، از نکاتی است که پرداختن به آن می‌تواند مفید واقع شود.
اگر ایران نتواند، هیچ کس نخواهد توانست
این اولین بار نیست که در مقابل دشمنی های غرب و آمریکا با جمهوری اسلامی ایران، بحث مسدود کردن تنگه هرمز به میان کشیده می‌شود. بعنوان مثال، سال گذشته که آمریکا با خروج از برجام تحریم‌های نفتی جدیدی را علیه ایران تصویب کرد، حسن روحانی در سفری که به اروپا داشت، در واکنش به تحریم‌های نفتی ایران گفته بود: «اگر ایران نتواند نفت خود را از خلیج فارس صادر کند، هیچ کس دیگری هم نمی تواند این کار را انجام دهد.»
اما طرح مسدود کردن تنگه هرمز مربوط به این چند سال اخیر نیست. اولین زمزمه های بستن این تنگه به دهه شصت و بحبوحه جنگ ایران و عراق باز می‌گردد که از قضا ایران توانست تا حدودی از صادرات نفت کشور های حاشیه خلیج فارس که به حمایت از صدام می‌پرداختند، جلوگیری کند.
از همان روز های آغازین جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق برای ضربه زدن به ایران ضمن هدف قرار دادن شهر‌ها و زیرساخت‌های اقتصادی کشور، کوشش کرد با حمله به سکوهای نفتی و نفتکش‌ها شاهرگ اصلی اقتصادی ایران را قطع کند. حمله به نفتکش ها و سکوهای نفتی ایرانی در خلیج فارس، از اواخر سال 1365 و پس از عملیات کربلای 5 که موازنه قوا در جنگ زمینی به نفع ایران تغییر پیدا کرد، با حجم گسترده تری ادامه پیدا کرد و طبعاً اقدامات متقابل ایران نیز با جدیت بیشتری دنبال شد که این زد و خورد ها در خلیج فارس، به «جنگ نفت‌کِش ها» مشهور شده است.
مرحوم هاشمی: اگر ایران نفت صادر نکند، بقیه هم نمی‌توانند
با کشیده شدن جنگ به خلیج فارس، منافع کشور های حاشیه خلیج فارس، از جمله عربستان وکویت که مهم‌ترین حامیان منطقه‌ای صدام بودند نیز مورد تهدید قرار می‌گرفت. چرا که بنا به مصاحبه مرحوم هاشمی رفسنجانی در سال 1382[که در ایام جنگ، فرماندهی جنگ را بر عهده داشت] با روزنامه همشهری، با حمله های متعدد عراق به سکوها و نفت‌کِش های ایرانی، «سیاست متقابل ایران هم این شد که باید همه از خلیج فارس نفت صادر کنند. اگر ما نمی‌توانیم، دیگران هم نباید بتوانند.» و از آنجایی که کویت بخشی از سرزمین خود و عربستان نیز آسمان‌اش را برای پرواز هواپیماهای عراقی در اختیار صدام گذاشته بود، این تهدید ایران بیشتر متوجه این دو کشور بود.
همانطور که از قول مرحوم هاشمی نقل شد، ایران تهدید کرده بود که اگر ایران نتواند از تنگه هرمز نفت خود را صادر کند، بقیه کشور ها نیز نخواهند توانست. کما اینکه رهبر انقلاب اسلامی نیز که آن زمان رئیس شورای امنیت ملی بودند، در نماز جمعه 22 خرداد 1366، تاکید کرده بودند: «خلیج فارس اگر برای ما نا امن باشد، برای دیگران هم نا امن خواهد بود.»
با توجه به این تهدید های ایران، کشور کویت ابتدا از شوروی و سپس از آمریکا درخواست می‌کند که محافظت از نفت‌کِش های عبوری این کشور از تنگه هرمز و تردد آنها در خلیج فارس را بر عهده گیرند.
«از همین رو ایران بعنوان اعتراض به ورود شوروی به خلیج فارس، مسیر کشتی‌های شوروی را مین‌گذاری کرد. با برخورد مین به کشتی مارشال چخوف در ۲۶/۲/۶۶ و ایجاد آسیب به کشتی شوروی در نزدیکی سواحل کویت، این کشور از ادامه اسکورت کشتی‌های کویتی پا پس کشید و حفاظت از کشتی‌های کویتی را به آمریکایی ها سپرد.»
بنا بر این، امریکا از روزهای پایانی تیر ۶۶ عملاً اسکورت همه‌جانبه خود از کشتی‌های کویتی را آغاز کرده و حتی پرچم خود را نیز روی کشتی های کویتی نصب کرد.
انهدام نفت‌کِش کویتی
31 تیر 66، اسکورت نفت‌کِش کویتی«بریجتون» از سوی آمریکا به مقصد کویت آغاز شد. فرماندهان نظامی ایران نیز برای اینکه ثابت کنند تهدید های فوق‌الذکر ایران صرفاً ادعا نبوده، انهدام نفتکش کویتی را در هنگام عبور از خلیج فارس مطرح می‌کنند که با مخالفت برخی از سیاسیون مواجه می‌شود. استدلال مخالفان این بود که این اقدام(انهدام نفت‌کِش تحت حفاظت آمریکا)، عواقب خطرناکی را در پی خواهد داشت.
امام گفت اگر من بودم می‌زدم
در نهایت فرماندهان برای کسب تکلیف نهایی در این باره و برای اطلاع از نظر امام خمینی، خدمت امام می‌رسند. امام خمینی نیز تصمیم گیری نهایی را بر عهده فرماندهان می‌گذارد. منتهی به آنها می‌گوید که «اگر من بودم می‌زدم.»
نتیجه این می‌شود که ایران مسیر نفت‌کِش کویتی را که تحت حمایت آمریکا عازم بندر الاحمدی کویت بود را مین ریزی می‌کند و کشتی بزرگ بریجتون که ظرفیت دو و نیم میلیون بشکه نفت خام را داشت در ۱۸ مایلی جزیره فارسی با برخورد به مین، منفجر می‌شود.
سیاست ایران در جنگ نفتکش‌ها بنا به گفته مرحوم هاشمی، مقابله به مثل بود و تفاوتی نمی‌کرد که نفتکش های کدام کشور در خلیج فارس و تنگه هرمز تردد می‌کند. هر نفت‌کِشی را که مبدأ و مقصدش عربستان و یا کویت بود و نفت عراق را حمل می‌کرد، مورد حمله ایران قرار می‌گرفت. مثل کشتی های ژاپنی و یا یونانی.
مخلص کلام اینکه همانطور که رهبر انقلاب اسلامی نیز روز چهارشنبه چهارم اردیبهشت 98، در دیدار کارگران گفتند، «ما آن‌قدری که نیاز داریم و خودمان اراده میکنیم، میتوانیم نفت خود را صادر کنیم» و نیازی به بستن تنگه هرمز نیست و از طُرُق مختلفی می‌شود به صادرات نفت ادامه داد، اما بر فرض اگر لازم باشد، مسدود کردن تنگه هرمز میسر است. کما اینکه در ایام جنگ تا حدودی ایران موفق به این کار شد.
