هم اکنون عضو شبکه تلگرام رجانیوز شوید
سه شنبه 4 دى 1397 11:57 ساعت
شناسه خبر : 302363
وزارت نفت لیبرال‌ها هم مردود شد
بن‌بست تکنوکرات‌ها در صنعت نفت نتیجه غفلت از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی/ سیاست‌های نادرست ژنرال زنگنه چگونه دست دشمن در تحریم نفتی را بازگذاشته است؟
اخبار و آمار منتشر شده توسط منابع معتبر نشان میدهد که پس از خروج آمریکا از برجام تا کنون میزان صادرات نفت ایران بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است که این موضوع نتیجه سیاست نادرست وزارت نفت در این چند سال بوده است. کارشناسان معتقدند که دلیل اثرگذاری تحریم‌های نفتی به مدل سنتی فروش نفت کشور بازمیگردد.
گروه اقتصادی-رجانیوز: بررسی عمکلرد بیژن زنگنه حاکی از این واقعیت است که تمامی تلاش وزارت نفت در این 6 سال متمرکز بر افزایش میزان تولید و صادرات نفت خام بوده است؛ راهبردی که نه تنها تاثیری در خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی نداشته بلکه نتیجه معکوس داده و اثرگذاری تحریم‌ها را بر اقتصاد کشور افزایش داده است.
پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریم‌های نفتی، میزان صادرات نفت کشور روندی نزولی به خود گرفت که این موضوع با توجه به وابستگی شدید بودجه دولت به درآمدهای نفتی، زنگ خطری جدی را برای دولت به صدا درآورد. اما در این بین سکوت وزارت نفت به عنوان متولی اصلی فروش نفت کشور نگرانی‌ها را درباره اثرگذاری تحریم‌های نفتی بر معیشت مردم بیش از گذشته افزایش داد. بررسی مواضع و اظهارات مسئولین وزارت نفت در دولت یازدهم و دوازدهم نشان میدهد که تنها راهکار این وزارتخانه برای جلوگیری از اثرگذاری تحریم‌های نفتی آمریکا استراتژی افزایش خام فروشی است.
شکست استراتژی زنگنه برای مقابله با تحریم‌های نفتی
در واقع مسئولین وزارت نفت معتقدند که ایران باید به قدری بازار فروش نفت خام خود را گسترش دهد که حذف ایران از این بازار برای آمریکا امکان‌پذیر نباشد. در این استراتژی ما باید انقدر نفت خام بفروشیم که کشور دیگری نتواند جای خالی ما را در بازار جهانی پر کند بدین صورت کسی جرئت تحریم ایران را پیدا نمیکند.
بررسی عمکلرد بیژن زنگنه حاکی از این واقعیت است که تمامی تلاش وزارت نفت در این 6 سال متمرکز بر افزایش میزان تولید و صادرات نفت خام بوده است؛ راهبردی که نه تنها تاثیری در خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی نداشته بلکه نتیجه معکوس داده و اثرگذاری تحریم‌ها را بر اقتصاد کشور افزایش داده است. شاید بتوان عدم توسعه صنایع پالایشی کشور در این دوره و دوره‌های قبلی مسئولیت زنگنه را نیز ناشی از خطای راهبردی او در درک تحریم‌های نفتی و نقش صنعت نفت ایران در پیشرفت و توسعه کشور دانست.
بررسی رویکرد کشورهای توسعه یافته در صنعت نفت حاکی از اهمیت توسعه پالایشگاه‌ها و تولیدفرآورده‌های نفتی بوده که علاوه بر ایجاد ارزش افزوده؛ اشتغال فراوانی را نیز به ارمغان می‌آورد؛ علاوه بر این به دلیل تنوع بازار فرآورده‌ها در سمت خریداران و عرضه‌کنندگان و همچنین کوچک بودن حجم محموله‌های مبادله شده و عدم شناسایی و تفکیک‌پذیری فرآوده‌های تولید شده از نفت‌های مختلف، برخلاف نفت خام امکان تحریم‌پذیری فرآورده‌های نفتی توسط سایر کشورها وجود ندارد. اما متاسفانه رویکرد وزارت نفت در افزایش میزان خام‌فروشی نه تنها مانع افزایش بهره‌بری از منابع نفتی کشور شده بلکه با افزایش وابستگی فروش نفت ایران به بازارجهانی، اثرگذاری تحریم‌های نفتی را نیز افزایش داده است.
افت شدید میزان صادرات نفت کشور در سایه انفعال وزارت نفت
در این بین اخبار و آمار منتشر شده توسط منابع معتبر نشان میدهد که پس از خروج آمریکا از برجام تا کنون میزان صادرات نفت ایران بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است که این موضوع نتیجه سیاست نادرست وزارت نفت در این چند سال بوده است. در این راستا رویترز مدعی شده است که صادرات نفت خام ایران در هفته اول اکتبر (مهرماه) تا 1.1 میلیون بشکه در روز سقوط کرده است. در این بین اظهارات محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در روز 12 آذر در گرامیداشت معلولان پرده از عملکرد منفعلانه وزارت نفت در مواجهه با تحریم‌های نفتی برداشت. اظهاراتی که اندکی پس از انتشار در فضای رسانه‌ای به طرز عجیبی از خروجی همه رسانه‌ها پاک شد. نوبخت در این اظهارات گفت: "امسال فروش نفت ایران نسبت به سال گذشته از دو و نیم میلیون بشکه در روز به یک میلیون بشکه کاهش پیدا کرده است. "
اظهارات نوبخت در روز گرامیداشت معلولان اعترافی تلخ از شکست استراتژی صنعت نفت کشور در زمان مسئولیت بیژن زنگنه بوده چرا که در طول دوران مدیریت زنگنه عدم توسعه صنایع پالایشی و افزایش وابستگی به بازارنفت اکنون وضعیت را به گونه‌ای رقم زده که کشور با چالش‌های جدی مواجه شود. با خروج آمریکا از برجام و شکست کامل استراتژی زنگنه حال وزارت نفت در انفعال کامل به سر میبرد و عزم و اراده‌ای کافی برای اجرای هیچ راهکاری را ندارد. در این بین حتی تنها راهکار مطرح شده توسط کارشناسان برای خنثی‌سازی تحریم‌های نفتی(عرضه نفت در بورس) نیز به خاطر عدم پیگیری وزارت نفت به درستی اجرایی نشده است.
عرضه نفت در بورس و توسعه صنایع پالایشی راهکار مقابله با تحریم‌ها
عرضه نفت در بورس و مشارکت بخش خصوصی در صادرات نفت از جمله راهکارهای موثر برای دورزدن تحریم‌های نفتی به شمارمی‌آید. کارشناسان معتقدند که دلیل اثرگذاری تحریم‌های نفتی به مدل سنتی فروش نفت کشور بازمیگردد. در این مدل فروش نفت کشور توسط یک عرضه کننده یعنی امور بین‌الملل شرکت ملی نفت به تعداد محدودی از پالایشگاه‌های شناخته شده و در قالب محموله‌های بزرگ به فروش میرسد که رهگیری و شناسایی ان برای امریکا بسیار آسان است. در نتیجه راهکار مقابله با تحریم‌های نفتی تنوع‌سازی در روش‌های فروش و تعداد عرضه کنندگان و خریداران و کوچک‌سازی حجم محموله‌های فروخته شده است.
بدین صورت در بلند مدت کشور باید به سمت توسعه صنایع پالایشی حرکت کند و در میان مدت و کوتاه مدت نیز میتوان با عرضه نفت در بورس و استفاده از توانمندی بخش خصوصی بخش قابل توجهی از میزان افت صادرات نفت کشور را جبران کرد. همچنین عرضه نفت در بورس خود زمینه رشد و توسعه صنایع پالایشی را فراهم کرده و قدم به قدم از وابستگی کشور به بازار جهانی نفت کم میکند.
همچنین در صورت حمایت از عرضه نفت در بورس و توسعه آن و زمینه سازی برای ورود سایر کشورهای منطقه در بورس انرژی، بورس ایران در آینده میتواند به مرجع قیمت‌گذاری نفت تبدیل شده و ایران به عنوان اولین دارنده منابع هیدروکربوی به هاب انرژی منطقه تبدیل شود. لازم به ذکر است که عرضه نفت در بورس و مشارکت بخش خصوصی و توسعه صنایع پالایشی از جمله سیاست‌های کلی اقتصادی مقاومتی هستند که تاکنون عزم کافی در وزارت نفت برای اجرای آنها وجود نداشته است. باید دید که آیا تکنوکرات‌های وزارت نفت اقدامی اساسی برای اجرای و به ثمررسانی آنها میکنند؟
مطالب مرتبط
