روی گردانی بی سروصدای دولت از سیاست های زنگنه/ بیش از ۱۲/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰ تومان خسارت بی تدبیری ژنرال های دولت تدبیر در چهارماه گذشته

گروه سیاسی_رجانیوز: داستان کم توجهی مدیران کهن سال دولت روحانی به نقش و ارزش سامانه های اطلاعات اقتصادی در مدیریت بهینه امور کشور، نتیجه ای جز افزایش قاچاق و نابسامانی در بازار نداشت. یک روز طرح شبنم در وزارت صنعت کنارگذاشته شد و روز دیگر وزیر نفت کارت سوخت را طرحی بی فایده خواند و گفت «کارت سوخت هیچ گونه تاثیری در کنترل مصرف سوخت ندارد؛ چرا ما می‌خواهیم مردم را اذیت کنیم؟» اما حالا و بعد از دو سال قرار است کارت سوخت مجدد احیا شود.

به گزارش رجانیوز روز گذشته رحمانی فضلی رئیس ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور گفت: «با توجه به روند افزایشی قیمت ارز در مرزها با قاچاق سوخت مواجه بودیم، باید توزیع سوخت را قاعده‌مند بکنیم؛ وزارت نفت مامور شد موضوع کارت های سوخت رابه دقت بررسی کند و پیشنهاد این بود که همه کارت ها در سراسرکشور توسط مالکین مورد استفاده قرار گیرد».

روزنامه دولتی ایران نیز روز گذشته در مطلبی نوشت: «در حال حاضر، دولت به هر لیتر بنزین حدود ۵،۰۰۰ تومان و به هر لیتر گازوئیل حدود ۵،۵۰۰ تومان یارانه می‌دهد که به جیب قاچاقچیان می‌رود؛ هر لیتر بنزین در بازار جهانی حدود ۵۰ سنت و در کشور ترکیه هر لیتر بنزین ۱.۱۲ دلار است».

این روزنامه در مصاحبه با رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران می نویسد: «اگر دولت برای تمام اقشار جامعه یک سهم مشخص از یارانه سوخت بویژه بنزین و گازوئیل را در نظر بگیرد و اجازه دهد هر کس که از این یارانه استفاده نمی‌کند، آن را در بازار مطمئنی به دولت یا به مصرف‌کننده واقعی با قیمتی منطقی نظیر فوب خلیج فارس بفروشد، از این طریق می‌تواند هم با قاچاق مبارزه کند و هم به تقسیم عادلانه یارانه دست یابد. ضمن آنکه همه سعی می‌کنند برای مدیریت هزینه‌ها مصرف خود را مدیریت کنند. این تعریف سوخت کوپنی  و  اجرا شدنی است.»

نابسامانی امروز در بازار و افزایش قاچاق سوخت به تصمیم دوسال قبل وزارت نفت باز میگردد. تنها دو سال بعد از توقف عجیب اجرای طرح های شبنم و ایران کد که نقش مهمی در جلوگیری از قاچاق کالا ایفا می کرد، کارت هوشمند سوخت نیز که نقش مهمی در جلوگیری از قاچاق بنزین و شفافیت عرضه و تقاضای این فرآورده نفتی ایفا می کند تعطیل شد. محمد باقر نوبخت سخنگوی دولت 13 مهر 95 سوت پایان کارت سوخت را به صدا درآورد و گفته بود: «ابلاغیه حذف کارت سوخت ازسوی رئیس جمهوری صادر شده و اجرای آن بر عهده شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی است».

ریشه این تصمیم را می توان در مصاحبه 7 مهر وزیر نفتدر آن سال مشاهده کرد. در آن مقطع زنگنه در مصاحبه با ایسنا با تاکید بر  لازم نبودن استفاده ازکارت سوخت در مورد بنزین، عنوان کرده بود: «نکته جالب این است که سال گذشته در زمان مشابه ما از کارت سوخت و بنزین سهمیه ای استفاده می کردیم که الان هیچ کدام از انها را نداریم و در این مدت نیز گفته می شود که یک میلیون خودرو به سامانه حمل و نقل کشور اضافه شده است و این درحالی است که تنها ۱.۷ درصد مصرف بنزین رشد پیداکرده است و این آمار به این معنا است که مردم به صورت معقول بنزین مصرف میکنند و کارت سوخت هیچ گونه تاثیری در کنترل مصرف سوخت ندارد».

وی با انتقاد از اینکه چنین لایحه هایی تنها موجب آزار رساندن به  مردم می شود تاکید کرد چرا ما میخواهیم مردم را اذیت کنیم؟ این برای مردمی که مصرف معقول دارند نوعی آزار است که بگوییم حتما با کارت سوخت بنزین مصرف کنند، چرا که به طور متوسط مردم از ۶۰ لیتر نیز بیشتر مصرف نمی کنند.

با این حال بلافاصله با حذف کارت سوخت الگوی مصرف بنزین تغییر کرد. تا جایی که در نبود سیاست‌های کنترل مصرف بنزین، در ابتدای تابستان شاهد روند رو به رشد مصرف بنزین در کشور بودیم به حدی که در روز سی و یکم تیرماه سال جاری با ثبت مصرف 121 میلیون و 800 هزار لیتر در یک شبانه روز رکورد جدیدی در تاریخ مصرف بنزین کشور ثبت شد.

در میانه تیرماه با شدت گرفتن مصرف بنزین، صنعت پالایش نفت کشور، تولید با تمامی ظرفیت را در دستور کار قرار داد و در ادامه رکوردشکنی های مصرف افسارگسیخته بنزین، بنزین سوپری که روزانه به میزان 3 میلیون لیتر تولید می‌شد، با اختلاط با بنزین پایه و نفتا به 10 میلیون لیتر بنزین با اکتان 87 تبدیل شده و به جایگاه‌های عرضه سوخت ارسال می‌شد.

با این حال وزارت نفت در ادامه شفافیت زدایی، آمار مصرف بنزین را محرمانه اعلام کرد و این آنار تا امروز محرمانه مانده بود، اما بالاخره امروز آمار جدید از سوی دولت اعلام شد. هم اکنون مصرف بنزین 91 میلیون لیتر در روز است. این رقم با وجود پایان یافتن سفرهای تابستانی و کاهش ترددهای بین شهری، رشد غیرعادی را نسبت به متوسط مصرف 80 میلیون لیتر 6 ماه پیش نشان می دهد. اگر ادعای روزنامه دولتی ایران را مبنای محاسبه قرار دهیم، با یک حساب سرانگشتی خسارت حذف کارت سوخت رقمی بالغ بر 12 هزار میلیارد تومان به اقتصاد ملی  در چهار ماه اخیر بوده است.

در کلیپ زیر که توسط دولت تهیه شده، مقایسه جالبی بین مصرف بنزین در ایران و سایر نقاط جهان صورت گرفته است.

با وجودی که وزرای کهنه کار دولت روحانی از تجربه و بعضاً تخصص های مناسبی برخوردارند، اما عملکردشان نشان می دهد  از ده سال پیش به این سو خود را با تحولات شتابان کاربرد های فناوری ها در سیاستگذاری به روز نکرده اند. توقف کامل اجرای طرح های ایران کد و شبنم توسط نعمت زاده وکنار گذاشتن کارت هوشمند سوخت توسط زنگنه، نمونه ایی روشن از بی توجهی به فن آوری های نوین در سیاستگذاری است.

شاید هضم و بکارگیری فناوری هایی جدید وIT  محور به کار رفته در طرح هایی مانند شبنم، ایران کد و کارت سوخت توسط مدیران قدیمی دولت که درک دقیقی از این فناوری ها و همچنین مدیریت مسائل کشور در شرایط جدید با استفاده از آنها ندارند، کمی سخت و حتی نامفهوم باشد اما در کشورمان که بسیاری از مشکلات حاد آن با استفاده از این فناوری ها و که زیر ساخت سامانه های اطلاعات اقتصادی محسوب می شوند، قابل حل است، مدیران آنالوگ باید یا خود را به روز کنند یا کنار بکشند و یا جلوی تداوم استفاده از این فناوری ها را برای مدیریت بهینه کشور نگیرد.

نتیجه مداخله مدیران کهن سال در سیاست گذاری در دورانی که گسترش فناوری های نوین رشدی شتابانی را تجربه میکند، نتیجه ای جز شکست در مدیریت به دنبال نداشته است. با این حال شنیده شدن زمزمه های احیای مجدد کارت سوخت خبر خوبی است. خبری که البته برای کاسبان نابسامانی و نبود سیاست های کنترل مصرف بنزین خبر ناراحت کننده ای خواهد بود.

مطالب مرتبط:

سوال روحانی که خود باید جواب دهد؛