آقای آشنا! لازم نیست بی‌اطلاعی خود در همه زمینه‌ها را به رخ بکشید/ وقتی آمارهای رسمی عملکرد وزارت نفت در دوره تحریم‌ها را با بعد برجام مقایسه کنید شرمنده نمی شوید؟

در کنار اشاره به کاهش اثر تحریم‌ها، نفیو به اظهار ضعف مقامات ایران در دولت یازدهم اشاره می‌کند: "وقتي یك كشور اعتراف مي‌كند كه مشكل تحریم دارد تقریباً نيمي از كار انجام شده است. اساساً این نوع اعتراف دشواري‌هاي خاصي براي هر دولت دارد چرا كه به مخالفين نشان مي‌د‌هد كه آسيب‌پذیري‌هایي كه آنها به دنبالش بودند تا از آن بهره‌برداري كنند كاملاً نمود پيدا كرده‌اند."

سعید فتحی سارانی- رجانیوز: حسام‌الدین آشنا مانند ابوطالبی دیگر مشاور رئیس‌جمهور به سخنان جلیلی در مدرسه دارالشفا واکنش نشان داده و مطلبی علیه وی منتشر نمود.

آشنا مدعی است که اعتراف اوباما مبنی بر شکست تحریم‌ها در صورت عدم مذاکره با ایران برای مصرف داخلی است و واقعیت ندارد و به جلیلی می‌گوید: "به سخنان اوباما که برای مصرف داخلی در آمریکا بیان شده استناد می‌کنید و آن را برای مصرف داخلی در ایران خرج می‌کنید. نمی‌دانستم تا این حد به سخنان اوباما باور داشتید و آن را عین واقعیت می‌دانستید. آیا به سخنان ترامپ هم به همین مقدار اعتماد دارید؟ اگر سفرها و بازدیدهای تبلیغاتی و پیش انتخاباتی اجازه داد لطفا کتاب هنر تحریم ها نوشته نفیو معمار تحریم‌های ایران را مطالعه کنید بعد از خواندن این کتاب با وجدانتان خلوت کنید و ببینید دشمن دانا و دوست نادان چه بر سر کشور آوردند. "

آشنا از جلیلی پرسیده است: " بیشترین تعداد سکوهای نفتی که در حال فعالیت بودند چه مقدار نفت تولید می‌کردند؟ چه مقدار نفت صادر می شد؟ چقدر از پول نفت برمی‌گشت و وارد اقتصاد می‌شد؟"

1- مشخص نیست که آشنا بنا بر چه مستندات و آمارهای قابل استناد، سخنان اوباما را برای مصرف داخلی می‌پندارد؟

بهتر بود که آشنا قبل از نگارش پاسخ خود به آمارهای رسمی دولت توجه می‌کرد. بانک مرکزی در دی ماه 1393 در گزارش "خلاصه تحولات اقتصادی کشور در سال 92"، متوسط صادرات نفت ایران را به نقل از وزارت نفت، 1606 هزار بشکه در روز اعلام کرده است که در سال 90 صادرات نفت 2033 هزار بشکه بوده است؛ یعنی طبق آمار بانک مرکزی، تحریم‌ها تنها 20 درصد صادرات نفت و حدود 10 درصد تولید نفت را کاهش داده بود. این آمار در "ترازنامه انرژی سال 92" که در تابستان 94 توسط وزارت نیرو منتشر شده است نیز تقریباً تأیید شده است. طبق آمار بانک مرکزی، ایران 1705 هزار بشکه در روز نفت و فرآورده نفتی می‌فروخته است و طبق آمار ترازنامه انرژی 1606 هزار بشکه در روز فروخته شده است.

همچنین طبق آمار بانک مرکزی صادرات غیرنفتی در سال 92 تغییر چندانی چه از نظر وزنی و چه از نظر ارزشی تغییر چندانی با سال‌های قبل از آن نکرده است.

بانک مرکزی در آمار خود، آمار واردات سال 91 و 92 را 68 و 63 میلیارد دلار گزارش داده است و در مجموع در این دو سال با وجود تحریم بانک مرکزی، بیش از 130 میلیارد دلار خرید از بازارهای جهانی انجام شد.

همچنین آنچه در تحریم‌های جدید آمریکا نسبت به گذشته وجود داشت محدودیت‌های ایجاد شده در نقل و انتقالات مالی و ردیابی مراودان تجاری با ایران بوده است. در صورتی مشکلی در نقل‌وانتقالات مالی وجود نداشته باشد، دیگر تحریم‌ها بی‌اثر خواهد بود. همانگونه نفیو در کتاب خود بیان می‌کند که تا قبل از سال 1390 در مورد اثربخشی تحریم‌ها بر ایران تردید وجود داشت.

راه مقابله با تحریم‌های آمریکا، مذاکره و دادن امتیازهای بی‌شمار نیست بلکه بازی نکردن در نقشه بازی آنها است. در کتاب “Securing American Interests: A New Era of Economic Power” که توسط 21 کارشناس حوزه تحریم مالی در "بنیاد دفاع از دموکراسی" در سال 2017 منتشر شد و نسبت به کتابی که آشنا معرفی کرده است به مراتب قوی‌تر می‌باشد، تصریح شده است که قدرت اقتصادی آمریکا به مهمترین ابزار امنیت ملی آمریکا تبدیل شده است و این قدرت ناشی از قدرت دلار و توانایی آمریکا برای تنظیم استانداردهای اقتصادی و مالی در جهان است.

بنابراین برای مقابله با این نوع قدرت آمریکا بر هم زدن نقشه آمریکا و بازی نکردن در آن است و سیستم مالی کشور را نباید در هنجارهایی که آمریکا طراحی کرده است درگیر کرد. برای مثال استفاده از پیام‌رسان‌های بومی و یا منطقه‌ای با کشورهای همسو یکی از مسیرهای مقابله با این طراحی آمریکا است نه اینکه دولت‌مردان کشور را به سوی گیر افتادن در طراحی جدید آمریکا سوق دهند و عضویت ایران در کنوانسیون‌های بین‌المللی را راهکار معرفی کنند.

برای آنکه دوســـــــت عزیزمان جناب دکتر آشنا مصادیق دوستان نادان ملت ایران را بهتر بتوانند بیابند، به عملکرد دولت مطبوعشان در 5 سال گذشته در مقابله با تحریم‌ها تأمل کنند. تلاطم بازار ارز قبل از تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام بود. مشکلات کشور در نقل‌وانتقالات مالی در دوران برجام حاکم بود. اگر دوستان جناب آشنا همان مسیری که کشور در سال 92 می‌پیمود را ادامه می‌داد؛ مشکلات امروز وجود نداشت. تحریم‌های آمریکا در اواخر دولت دهم سبب شد که بسیاری از مشکلات ساختاری در اقتصاد ایران خود را نشان دهد و مسئولین برای مقابله با آن اصلاح ساختارها را شروع کرده بودند. در بازار ارز متوجه شدند که نبود اطلاعات کافی موجب از بین رفتن قدرت مدیریت دولت در بازار ارز می‌شود و ایجاد سامانه‌های اطلاعاتی مانند پرتال ارزی را آغاز کردند. مسئولین وقت قصد داشتند از روش‌هایی همچون استفاده از پیمان‌های دوجانبه پولی و تهاتر استفاده کنند؛ ولی پس از تغییر دولت، دوستان جناب آشنا تمام این زیرساخت‌ها را رها کردند و 5 سال از عمر یک کشور را رها کردند.

2- استناد آشنا به کتاب هنر تحریم‌ها برای رد ادعای اوباما، نشانگر فقدان سطحی‌ترین اطلاعات در بین دولت‌مردان دولت روحانی می‌باشد. هر چند صداقت نویسنده این کتاب مورد تردید است و در متن کتاب به صورت متعدد اتهام‌های بی‌اساس آمریکا علیه ایران به عنوان فرض صحیح بیان می‌شود و اطلاعات این کتاب به خصوص در حوزه اقتصادی چندان دقیق نیست اما مطالعه این کتاب بسیار مفید هست.

نکته جالب اینجاست برخلاف نظر آشنا، نفیو در این کتاب ادعای اوباما بر بی‌اثر شدن تحریم‌ها را تکرار کرده است. از فردی در جایگاه آشنا که رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری و مشاور رئیس‌جمهور می‌باشد انتظار است که حداقل مطلبی که به آن استناد می‌نماید را با دقت خوانده باشد. اگر رئیس مرکز تحقیقات یک دولت اینگونه یک کتاب را مطالعه کند باید سندی مانند برجام نتیجه آن دولت باشد و صرفاً امضای کری تضمین برایشان شود.

به صورت متعدد در کتاب بیان شده است که تحریم‌های ایران بی‌اثر می‌شد. برای مثال به چند مورد اشاره می‌شود:

"ضمن اینكه ظرفيت آمریكا نيز نامحدود نيست و تعداد تحریم‌هاي اعمال شده و اولویت‌هاي اعمال آنها كه از 2010 تا 2013 وجود داشت، گاهي آنقدر زیاد بود كه اعمال‌كنندگان و اجراكنندگان از پس اجراي همه آنها برنمي‌آمدند."

"اگر دولت اوباما مي‌خواست در آسيب رساندن به اقتصاد ایران پيشرفت بيشتري داشته باشد این آسيب‌رساني مي‌بایست از ابزارهایي اتفاق مي‌افتاد كه عملاً بر مردم ایران نيز تأثير مي‌گذاشت و به تبع آن بر اقتصاد جهاني تأثيرگذار مي‌بود چه اینكه ایران تأمين‌كننده روزانه یك ميليون نفت می‌بود."

"عملاً ایران توانست حضور خود و كالاهاي غيرنفتي‌اش در این بازارها را به صورت مستقيم بر اثر تحریم‌ها افزایش دهد یعني تحریم‌هایي كه توانایي این كشور براي صادرات یك كالا(نفت) را محدود كرده بود به توسعه توانایي ایران در كالاهاي دیگر انجاميد. پس اینجا بالاتر از نشان دادن استقامت، ایران توانسته بود از طوفان تحریم‌ها نيز بگریزد."

"در برخي از موارد عدم درک درست از شرایط ملي یك كشور مي‌تواند به اعمال تحریم‌هایي منجر شود كه استقامت طرف مقابل را تقویت مي‌كند."

"افزایش تحریمها هم سخت بود و هم ایران آنها را نمي‌پذیرفت. در نهایت ترس موافقان برجام این بود كه وزن تحریم‌ها خواه یا ناخواه در آینده كاهش پيدا مي‌كرد و عملاً توافقي كه با ایران بسته مي‌شد بدتر از توافقي بود كه در سال‌هاي 2013 و 2015 با این كشور منعقد شد."

"روحاني خيلي صریح به عموم اعلام كرد كه نظام بانكي درحال ورشكستگي است و صریحاً اعلام كرد كه هيچ برنامه اصلاحات اقتصادي نمي‌تواند به اندازه تلاش براي راحت شدن از شر تحریم‌ها به این كشور كمك كند. روحاني این مسئله را شعار انتخاباتي خود قرار داده بود."

البته در کتاب هنر تحریم‌ها به برخی دیگر از سؤالات آشنا از جلیلی نیز پاسخ داده شده است. برای مثال آشنا به جلیلی می‌گوید:"بر این مبنا در دوره شما هم مذاکره لازم نبود چون تحریم ها خود به خود فرو می پاشید." اما نفیو برخلاف آشنا، در کتابش به تمجید از تیم مذاکره‌کننده سابق از عدم خروج از مذاکرات همراه با توسعه مستمر برنامه‌های هسته‌ای می‌پردازد و می‌گوید ایران به هیچ وجه در دام تله‌ها نیفتاد. در نهایت اضافه می‌کند:

" اقدامات ایران مزیت دیگري نيز داشت و مي‌توانست اهرم‌ها و برگ‌هاي برنده بيشتري به این كشور در مذاكرات احتمالي بدهد. ایران با افزایش تعداد سانتریفيوژها فشار به آمریكا را بالا مي‌برد تا آمریكا نيز ترغيب به رسيدن به یك توافق با ایران شود و اینگونه نباشد كه صرفاً با كشوري كه توان ناچيز هسته‌اي دارد وارد مذاكره شود. ایران نه تنها هزینه‌هاي بازي را با ساخت هر سانتریفيوژ بالا برده بود بلكه ارزش این برنامه را نيز براي خود در سطح بالاتري به دنيا نشان داد."

همچنین نفیو اشاره می‌کند که چهره ایران در جامعه جهانی چهره غیرمطلوبی نبود. نفیو اعتراف می‌کند که استقامت ایران سبب شد که طرف‌های غربی مجبور شوند که به جای اتمام برنامه هسته‌ای ایران به تعلیق برنامه‌ها اکتفا کنند.

بهتر است که اگر توئیت‌بازی‌های مشاوران ناآشنای دولت و ایمیل‌بازی‌های مسئولین سیاسی به آنها اجازه داد به توصیه‌ای که جناب آشنا به سعید جلیلی مبنی بر خواندن کتاب هنر تحریم‌ها کرده است خود توجه کنند؛ تا بتوانند مصادیق دوستان نادان را به خوبی بشناسند.