«سیره رسول خدا با همسران» در فروغی به بلندای ابدیت/ «پاسخ به شبهات کلامی درباره ی پیامبر اعظم» را اینجا بخوانید

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«پيام آور رحمت» كتابى است مختصر كه درباره سيره رسول گرامى اسلام (ص) نگاشته شده است. مؤلف این کتاب از اساتید برجسته تاریخ حوزه علمیه قم است. او در اين كتاب از شيوه معمول مورد قبول مورخان و محققان عرصه تاريخ كه كشف حقيقت مبتنى بر نصوص تاريخى در پرتو قراين و شواهد است پيروى كرده و سعى نموده است ناگفته‏ ها و كم گفته‏ ها و مشكلات و معضلات سيره را بيان نمايد. در انتخاب مطالب و گزينش مصادر صرفا به منابع سيره و تاريخ اسلام بسنده نكرده بلكه از صدها كتاب گوناگون از جمله تفسير، حديث، رجال، فضايل، ادبيات و غيره استفاده نموده و علاوه بر آن براى تحقيق ميدانى درباره جنگ موته و نگاشتن شرح حال جعفربن ابیطالب به كشور اردن سفر نموده و از شهرهاى موته، مَزار، معان، منطقه بَلقا و بندر عقبه در نزديكى مرز عربستان ديدن كرده است.

 

 نويسنده در مقدمه كتاب معرفى‏ اى اجمالى از جزيرة العرب، اوضاع جغرافيايى و اقتصادى و نيز وضعيت سياسى و اجتماعى و دين و فرهنگ آن سامان ارائه مى‏دهد و سپس طى سه فصل به بررسى سيره پيامبر اكرم (ص) مى‏پردازد. در فصل اول به وقايع قبل از بعثت پيامبر پرداخته و موضوعاتى چون ولادت پيامبر، دوران شيرخوارگى، سفر شام، جنگ‏هاى فجار، ازدواج با خديجه، ولادت على عليه السلام، آئين پيامبر قبل از بعثت و غيره را مورد بررسى قرار مى‏دهد.

 

 فصل دوم كه به وقايع دوران بعثت اختصاص يافته شامل موضوعاتى چون: بعثت، نقد و بررسى حديث عايشه، تاريخ بعثت، پيشگامى على (ع) در اسلام، دعوت خويشاوندان، دعوت عمومى، واكنش قريش، شكنجه و آزار مسلمانان توسط مشركان، هجرت به حبشه، داستان شعب ابو طالب، وفات ابو طالب و خديجه، سفر به طائف، إسرا و معراج، دعوت قبايل، بيعت عقبه اول و دوم، علل گرايش يثربيان به اسلام، مقدمات هجرت به مدينه و غيره مى‏باشد.

 

 در فصل سوم هم كه به وقايع دوران پس از هجرت تا رحلت پيامبر اكرم (ص) اختصاص يافته به موضوعاتى چون: تشكيلات يهوديان يثرب، پيمان عمومى مدينه، غزوات و سريه ‏هاى پيامبر، صلح حديبيه، بيعت رضوان، فتح مكّه، عظمت امير المؤمنين على عليه السلام، تولد ابراهيم، فرزند پيامبر (ص) ، امير المؤمنين جانشين پيامبر در مدينه در جريان جنگ تبوك، داستان مباهله، حجة الوداع، داستان غدير خم، سفارش قرآن و اهل بيت، وصيتى كه نوشته نشد، رحلت پيامبر، دفن پيامبر و آغاز اختلاف و غيره پرداخته شده است.

 

-----------------

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«تاريخ پيامبر اسلام» اثرى است كه بررسى تاريخ زندگى پيامبر اكرم (ص) مى‏پردازد. این کتاب از سوی شهید مطهری به عنوان یکی از آثار فاخر در سیره نبوی معرفی شده است. شهید مطهری در تمجید از مقام علمی ایشان چنین یاد می كند: « آقای آیتی یك مورّخی است نسبت به تاریخ صدر اسلام، من به جرأت می توانم بگویم در همه تهران و شاید در همه كشور كسی نداریم كه به تاریخ صد ساله اول اسلام مثل آقای آیتی احاطه داشته باشد. كسی مثل او نیست كه به جزئیات این قسمت از تاریخ احاطه و اطلاع داشته باشد. این مرد بر تمام متون تاریخی این قسمت مسلط است و جزئیاتش را می داند. اگر مثلا از جنگ بدر بپرسید، یك یك آدمهایش را می شناسد. حتی گاهی می گوید پدرش كیست، مادرش كیست، خویش و تبارش كیستند. حرفی كه این مرد بگوید سند است....» (ده گفتار، ص246)

 

بنا به گفته دكتر ابو القاسم گرجى، كه اين كتاب را مورد تجديد نظر قرار داده و مطالبى بدان افزوده است، نام اوليّه‏اى كه مرحوم آيتى براى كتاب انتخاب نموده «تاريخ اسلام» بوده است اما از آنجا كه در اين كتاب فقط به تاريخ زندگى آن بزرگوار قناعت شده است و حتى متأسفانه برخى از وقايع مهم أواخر عمر آن حضرت مانند: حجّة الوداع، قصه غدير خم، وقايع وفات آن حضرت و غيره آورده نشده است، نام «تاريخ پيامبر اسلام» براى آن مناسب‏ تر است. دكتر گرجى علاوه بر تجديد نظر كلى و دقيق سرتاسر كتاب و تغيير بسيارى از كلمات، تعبيرات، نامها و جمله‏ ها به ترجمه بسيارى از اشعار و عبارات عربى، ضبط اعلام، شكل و اعراب كلمات و غيره پرداخته است. برخى موضوعاتى كه در اين كتاب بدانها پرداخته شده عبارتند از:

 

اجداد رسول خدا (ص) ، حنفاء موحّد، شعراء معلّقات، ازدواج پيامبر، فرزندان پيامبر، بعثت رسول خدا، آغاز دعوت، نخستين مهاجران حبشه، مهاجران حبشه در نوبت دوم، وفات ابو طالب و خديجه، واقعه إسراء، واقعه معراج، واقعه شق القمر، دعوت قبايل عرب، مقدمات هجرت به مدينه، بيعت عقبه اول و دوم، مهاجرت مسلمانان به مدينه، شوراى دار النّدوة يا تصميم نهايى قريش، وقايع سالهاى اول تا نهم هجرت مانند: ورود رسول خدا به مدينه، تغيير قبله، شمار غزوات رسول خدا، غزوات پيامبر، سفراى قريش، سفيران رسول خدا (ص) دعوت پادشاهان مجاور به اسلام، فتح مكّه و تاريخ آن، مسجد ضِرار، وفدهاى عرب و...

 

--------------

 

«خاتم النبيين» اثرى است كه در آن به جوانب مختلف رويدادهايى كه در تاريخ حيات پيامبر گرامى اسلام محمد مصطفى صلى اللّه عليه و آله و سلّم روى داده است پرداخته مى‏شود و مؤلف از آنها نكات بديع و تازه‏اى را استنباط مى‏نمايد.مؤلف به جاى نقل داستان بيشتر توجه خود را معطوف به تحليل و بررسى مسائل مى‏ نمايد و در كنار آن در حدّ امكان به احكام اسلامى و چگونگى تشريع آنها در سير حوادث تاريخى اسلام مى‏پردازد.

 

كتاب داراى سه بخش اساسى است:

 

بخش اول به زندگانى پيامبر(ص)از ولادت تا هجرت اختصاص يافته است.در اين بخش به معرفى نياى بزرگ پيامبر،يعنى ابراهيم عليه السلام،بناء كعبه،محمد در تورات و انجيل،نسب پاكيزه حضرت،اصحاب فيل،رحلت آمنه عليها سلام اللّه،حلف الفضول و غيره در قبل از بعثت و وحى، مراتب و اشكال وحى،مراحل دعوت به اسلام،اولين مسلمانان،هجرت به حبشه،اسراء و معراج، هجرت به مدينه و غيره پس از بعثت پرداخته مى‏شود.

 

بخش دوم به جهاد حضرت و گسترش دعوت اسلامى و رفع آزار و اذيت مشركان نسبت به مؤمنان اختصاص يافته و غزوات حضرت معرفى شده و از صلح حديبيّه سخن به ميان آمده است.

 

بخش سوم به وقايع پس از صلح حديبيه نظير داستان فدك،سريه‏هاى پيامبر اكرم و برخى غزوات حضرت،فتح مكّه،وفود،انتشار و گسترش دعوت اسلامى،حجة الوداع،همسران پيامبر(ص) و رحلت جانسوز حضرت اختصاص يافته است.

 

----------------

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«فروغ ابديت» كتابى است به فارسى كه به تجزيه و تحليل كاملى از زندگانى پيامبر اكرم (ص) مى‏پردازد. درباره زندگانى پيامبر آثار گوناگونى نگاشته شده است اما نويسنده این کتاب فقیه و متکلم معاصری است كه اين كتاب را با دو ويژگى نسبت به ساير آثارى كه در اين موضوع به رشته تحرير درآورده است: نخست اينكه در اين كتاب به بيان وقايع مهم و حوادثى كه آموزندگى بيشترى دارد پرداخته شده و از تفصيل و بيان رويدادهاى جزئى مانند بسيارى از سريه ‏ها(جنگها و درگیری­ های بدون حضور پیامبر(ص)) صرف نظر شده است و تمام رويدادهاى تاريخى از منابع اصيل و دست اول گردآورى شده است. دوم اينكه در ضمن بررسى‏ها، انگشت روى اعتراضات و اشكالات و احيانا غرض ورزيهاى خاورشناسان نهاده شده و به كليه انتقادهاى آنها پاسخ داده شده است.

 

 كتاب در دو جلد منتشر شده و مجموعا مشتمل بر 65 فصل با عناوين و موضوعات ذيل مى‏باشد: شبه جزيره عربستان يا گهواره تمدن اسلامى، عرب پيش از اسلام، اوضاع روم و ايران دو امپراطورى بزرگ جهان، نياكان پيامبر اسلام، ميلاد پيامبر، دوران كودكى پيامبر، بازگشت به آغوش خانواده، دوران جوانى، از شبانى تا تجارت، از ازدواج تا بعثت، نخستين جلوه حقيقت (لزوم بعثت پيامبران، اقسام چهارگانه وحى، افسانه‏هاى دروغ در زندگى پيامبران و... ) ، نخستين وحى در چه روزى نازل شد (اختلاف تاريخ نگاران در روز نزول وحى، پاسخ دانشمندان شيعه) ، نخستين مرد و زنى كه ايمان آوردند (دلائل سبقت على (ع) در ايمان، مسأله‏ اى به نام انقطاع وحى و... ) ، دعوت‏هاى سرّى و خويشاوندان، دعوت عمومى، داورى قريش درباره قرآن (اسرار نزول تدريجى قرآن و... ) ، نخستين هجرت حربه‏ هاى زنگ زده (تهمت‏هاى نارواى قريش به پيامبر، انديشه مقابله با قرآن و... ) ، افسانه غرانيق، محاصره اقتصادى، مرگ ابو طالب (بحث درباره ايمان ابو طالب و دلائل آن) ، معراج از نظر قرآن و حديث و تاريخ (روايات معراج، آيا معراج جسمانى بوده است و... ) ، سفرى به طائف، پيمان عقبه اول و دوم، سرگذشت هجرت، رويدادهاى نخستين سال هجرت (عقد اخوت، پايه‏گذارى مسجد النبى و... ) ، رويدادهاى سال دوم هجرت (تهديد خطوط بازرگانى قريش و... ) ، تبديل قبله، جنگ بدر، ازدواج على و فاطمه (س) ، جنايات يهوديان بنى قينقاع، غزوه احد، كشتار معلمان قرآن، غزوه بنى النضير، تحريم شراب، كوبيدن سنتهاى غلط، غزوه احزاب، آخرين لانه فساد (محاصره دژ بنى قريظه، خيانت ابولبابه و ترسيم آن، سخنان محكومان در لحظات اعدام و... ) ، كنترل دشمنان، شورشيان بنى المصطلق، داستان إفك، يك سفر مذهبى و سياسى (سرگذشت بيعت رضوان، صلح حديبيه و... ) ، سفيران پيامبر در جهان، غزوه خيبر، سرگذشت فدك، عمره قضاء، فتح مكه، غزوه تبوك، وفود، مباهله، حجة الوداع، مدعيان دروغگو، رحلت پيامبر و وقايع هنگام وفات ايشان و بعد از آن و غيره.

 

------------------

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«سيره نبوى، منطق عملى» دفتر اول: سيره فردى كتابى است كه به بررسى زندگى، منش، روش و اصول عملى در سيره پيامبر اكرم (ص) به عنوان گنجينه‏اى بس گرانبها، براى استوار گردانيدن حصارهاى اعتقادى و چنگ زدن به اصول برهانى، مى‏پردازد. آن چه تحت عنوان سيره نبوى (منطق عملى) تدوين شده است با انگيزه پرداختنى دوباره به كتاب و سنّت و مرورى در اصول برخاسته از سيره نبىّ اكرم بوده است. در بخش «سيره فردى» با اشاره به ضرورت بحث در سيره، به بحث درباره واژه «سيره» و پيشينه كاربرد اصطلاحى اين واژه و سيره ثابت يا متغيّر و... پرداخته و از آن پس به بررسى سيره فردى پيامبر اكرم (ص) در موضوعات ذيل مى‏پردازد:

 

اصل حفظ حدود اللّه، اصل كيفيت استخدام وسيله، اصل اعتدال، اصل زهد، اصل ساده زيستى، اصل تفكّر و تدبّر، اصل حرّيت، اصل استقلال، اصل عزّت، اصل عدم تكلّف، اصل نظم و انضباط و اصل صبر و استقامت.

 

 دفتر دوم: سيره اجتماعي در اين دفتر به اصول سيره اجتماعى پرداخته شده كه اسلام اساس آئين خود را بر پايه اجتماع قرار داده است و التزام به منطق عملى پيام‏آور آن، ضامن كرامت و عزت مردمان، رهايى و سيادت مستضعفان، زوال و شكست مستكبران و سلامت و عدالت براى همگان است. اصولى كه در اين دفتر مورد بررسى قرار مى‏گيرند بدين شرح است: اصل رفق و مدارا، اصل تكريم، اصل عدم مداهنه، اصل عدم استرحام، اصل عدم انظلام، اصل عدالت اجتماعى، اصل شورا، اصل اهتمام براى مستضعفان، اصل مقابله با مستكبران، اصل مساوات، اصل أخوّت و اصل تعاون، تكافل و مساوات.

 

 دفتر سوم: سيره مديريتى مديريت علم و هنر برنامه ‏ريزى، متشكّل و هماهنگ كردن، رهبرى و كنترل فعاليت‏هاى مختلف به منظور نيل به هدفى مشخص و تدبير امور در عرصه ‏هاى مختلف است و اين علم و هنر در زيباترين و والاترين چهره‏ اش در سيره نبوى قابل مشاهده است. با تمسك به اصول سيره نبوى است كه تحولى اساسى در روابط زمامداران و مردمان فراهم و سير به سوى مقصد كمال ميسّر مى‏شود. آن چه در اين دفتر آمده توشه‏اى است در اين جهت. در اين دفتر اصول ذيل مورد بررسى قرار مى‏گيرد: اصل اصلاح رابطه خود و خدا، اصل رحمت و محبت، اصل شرح صدر، اصل رعايت اهليت، اصل تبعيت و اطاعت، اصل تفويض اختيار و مسئوليت خواهى، اصل انضباط و جدّيت، اصل تصميم گيرى، اصل پايبندى به عهد و پيمان، اصل عدم احتجاب، اصل جلوگيرى از سوء استفاده اطرافيان و وابستگان، اصل توجيه امور، اصل نصيحت و انتقاد متقابل و اصل برپا داشتن حق و عدل.  مطالب كتاب با مراجعه به منابع متعدد تاريخى، فقهى، كلامى، ادبى و غيره فراهم آمده است.

 

-------------

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

قرآن کریم، رسول خدا(ص) را الگو و اسوه معرفی کرده است. آشنایی با رفتار خانوادگی و سیره حضرت رسول اکرم(ص) می‌تواند بهترین الگو برای مسلمانان و خانواده‌های مذهبی باشد تا به وسیله پیروی از آن، بتوانند خانواده‌ای سالم داشته باشند و با آرامش کامل برای رسیدن به کمال انسانی تلاش نمایند.

 

این کتاب در شش فصل به بررسی سیره رسول خدا(ص) با همسران پرداخته است: سیره رسول خدا(ص) اسوه قرآنی، شناخت همسران پیامبر و دلایل تعدد زوجات، سیره آموزشی رسول خدا(ص) با همسران، سیره تربیتی رسول خدا(ص) با همسران سیره اخلاقی رسول خدا(ص) با همسران، سیره سیاسی ـ اجتماعی رسول خدا(ص) با همسران.

 

نویسنده در فصل  اول به معنای سیره و اسوه، ضرورت انتخاب اسوه و الگو، گسترده الگوگیری، شناخت مقام رسول خدا(ص) به عنوان اسوه حسنه، تأسی‌کنندگان به اسوه حسنه پرداخته است. در فصل دوم همسران پیامبر و دلایل تعدد ازدواج حضرت(ص) بیان می‌شود. در فصل بعدی، سیره آموزشی پیامبر(ص) در تعالیم اسلامی و نتایج آموزش پیامبر(ص) تبیین می‌شود. در سیره تربیتی رسول خدا(ص) با همسران، ضرورت مداومت در تربیت و اهمیت رشو در تربیت (الگودهی عملی، محبت، سعه صدر، موعظه و نصیحت، تشویق، تذکر، تغافل و تنبیه) می‌آید. در فصل پنجم سیره اخلاقی پیامبر(ص) با همسران به صورت مبسوط بیان می‌شود. پیامبر(ص) و حضور همسران در اجتماع، پیامبر(ص) و مشارکت سیاسی همسران، گستره مشارکت سیاسی ـ اجتماعی و عملکرد منفی برخی از همسران در فصل آخر سیره سیاسی ـ  اجتماعی رسول خدا(ص) با همسران می‌آید.

 

 ---------------

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نویسنده کتاب از پژوهشگران حوزه علمیه قم است که سالهای زیادی در عرصه پاسخگویی به شبهات کلامی فعالیت می کند. در این کتاب شبهات مطرح در خصوص شخصیت پیامبر اسلام(صلوات الله علیه) را مورد بازکاوی قرار داده، آن را در دو بخش، انجام و سامان بخشیده است. در بخش اول، نگارنده با رویکرد کلامی - فلسفی به تحلیل شبهات کلامی و اعتقادی در هفت فصل(1. امی بودن پیامبر؛ 2. علم و غیب؛ 3. معجزات؛ 5. نیوت و وحی؛ 6. خاتمیت؛ و 7. حکومت و مشروعیت) پرداخته است.

 

در بخش دوم تحت عنوان «شبهات تاریخی و اجتماعی»، شبهات متوجه شخصیت و اخلاق فردی و اجتماعی حضرت در سه فصل (زندگی و اخلاق فردی، اخلاق جنسی و اجتماعی) مورد کالبدشکافی قرار گرفته است..

 

محمد حسن قدردان قراملکی به صورت ویژه در بخش اخلاق جنسی پیامبر در این کتاب درباره علل ازدواج‌های پیامبر توضیحات مبسوطی بر اساس اسناد متقن تاریخی و آیات و روایات معتبر ارائه می دهد و به رفع شبهات در این موضوع می پردازد.